بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - زومیت / پرنده‌ای که همیشه روی پشت کرگدن می‌نشیند و سواری می‌گیرد، یک راز خونین دارد. او هم محافظ است و هم انگل؛ اما چرا این غول زره‌پوش به پرنده باج می‌دهد؟
تصویر یک کرگدن عظیم‌الجثه که با آرامش در ساوانا قدم می‌زند، اغلب با حضور یک پرنده‌ی کوچک و پرجنب‌وجوش روی پشتش کامل می‌شود. برای سال‌ها، این صحنه نماد دوستی ساده و بی‌دردسری در طبیعت بود: پرنده کنه‌ها را می‌خورد و کرگدن از شر انگل‌ها خلاص می‌شود. اما حقیقت، داستانی بسیار پیچیده‌تر، تاریک‌تر و البته هوشمندانه‌تر را روایت می‌کند؛ قصه‌ی یک اتحاد خونین که در آن مرز میان دوستی و خیانت به باریکی تار مو است.
بازار
پرنده‌ی کوچکی که روی کرگدن‌ها می‌نشیند، کنه‌خوار نوک‌قرمز یا گاوبان نوک‌سرخ (Buphagus erythrorynchus) نام دارد و تنها مهمان کرگدن‌ها نیست. این پرنده روی پشت زرافه‌ها، اسب‌های آبی و بوفالوها نیز دیده می‌شود. اما رابطه‌اش با کرگدن، به‌ویژه کرگدن سیاه، منحصربه‌فرد است.
در زبان سواحیلی، به گونه‌ی نوک‌قرمز پرنده «Askari wa kifaru» می‌گویند که به معنای نگهبان کرگدن است، نامی که تا همین چند سال پیش، دانشمندان آن را بیشتر افسانه‌‌ای محلی می‌دانستند تا واقعیتی علمی.
نوک‌قرمزها علاقه عجیبی به نوشیدن خون تازه دارند.
مطالعات دقیق‌تر نشان داد که کنه‌خوارها آن‌قدرها هم مهمانان مؤدبی نیستند. آن‌ها علاقه‌ی عجیبی به باز نگه‌داشتن زخم‌های روی بدن میزبان و نوشیدن خون تازه دارند. این رفتار انگلی نه تنها روند بهبودی جراحات را کند می‌کند، بلکه عملاً به کرگدن آسیب می‌رساند.
اینجا بود که معمای اصلی شکل گرفت: چرا یک غول زره‌پوش با پوستی به کلفتی یک کتاب، حضور چنین موجود آزاردهنده‌ای را تحمل می‌کند؟ پاسخ این معما، ارزش واقعی این پرندگان را آشکار کرد.
دوست خون‌خوار و غول نابینا
کرگدن‌های سیاه، با تمام عظمتشان، یک نقطه‌ضعف مرگبار دارند: بینایی‌شان فاجعه‌بار است. آن‌ها دنیا را بیشتر با حس بویایی شگفت‌انگیز و شنوایی خوبشان درک می‌کنند، اما چشم‌هایشان تقریبا بی‌فایده است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، پرده از راز این شراکت عجیب برداشت. تیمی از دانشمندان به رهبری دکتر روآن پلاتز، اکولوژیست رفتارشناس، دریافتند که کنه‌خوارها در واقع «چشم‌های اجاره‌ای» کرگدن‌ها هستند.
به‌نقل‌از آی‌اف‌ال‌ساینس، دکتر پلاتز می‌گوید: «کرگدن‌های سیاه عملاً نابینا هستند. اگر باد به نفع شما بوزد، می‌توانید خیلی راحت به آن‌ها نزدیک شوید بدون اینکه متوجه حضورتان شوند.»
گاهی برای به دست‌آوردن متحد باید زخم‌ها را به جان خرید.
تحقیقات تیم پژوهشی نشان داد که کنه‌خوارها یک سیستم هشدار زنده و فوق‌العاده کارآمد برای میزبان خود هستند. به محض اینکه خطری مانند نزدیک‌شدن انسان را حس کنند، با جیغ‌های بلند و هشداردهنده، کرگدن را باخبر می‌کنند. نتایج این پژوهش شگفت‌انگیز بود: کرگدن‌هایی که پرنده‌ای همراهشان نبود، تنها در ۲۳ درصد مواقع متوجه نزدیک‌شدن انسان شدند. در مقابل، کرگدن‌هایی که نگهبان داشتند، در ۱۰۰ درصد موارد خطر را شناسایی کردند.
پرندگان نه تنها ضریب امنیت را بالا می‌برند، بلکه فاصله‌ی تشخیص خطر را نیز چهار برابر می‌کنند. کرگدن‌ها به لطف دیده‌بانان هوایی، می‌توانند انسان را از فاصله‌ی ۶۱ متری تشخیص دهند. جالب‌تر اینکه واکنش کرگدن به هشدار، غریزی و هوشمندانه است: بلافاصله می‌چرخد و رو به سمتی قرار می‌گیرد که باد از آنجا می‌وزد؛ یعنی دقیقاً همان نقطه‌ کوری که حس بویایی‌اش در آن کارایی ندارد. پرنده با این کار، بزرگ‌ترین حفره‌ی امنیتی کرگدن را پوشش می‌دهد.
در نهایت، داستان کرگدن و کنه‌خوار نوک‌قرمز، داستان معامله‌ای حساب‌شده در دنیای بی‌رحم طبیعت است. کرگدن در ازای برخورداری از یک سیستم راداری پیشرفته که بقایش را در برابر شکارچیان، به‌ویژه انسان، تضمین می‌کند، چند قطره خون را به عنوان دستمزد پرداخت می‌کند که هزینه‌ای ناچیز برای زنده‌ماندن است.
این رابطه به ما یادآوری می‌کند که در طبیعت، هیچ‌چیز سیاه و سفید نیست و گاهی برای به دست‌آوردن یک متحد ارزشمند، باید زخم‌هایش را نیز به جان خرید.