بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - ایسنا / در دوران بارداری، بسیاری از زنان با مشکلات جسمی مختلف روبه‌رو می‌شوند که یکی از شایع‌ترین آن‌ها درد در ناحیه کمر و لگن است. این دردها می‌توانند زندگی روزمره و کیفیت خواب را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهند.
بارداری مرحله‌ای حساس از زندگی زنان است که تغییرات فیزیکی و هورمونی متعددی را به همراه دارد. یکی از عوارض شایع این دوران، دردهای کمری-لگنی است که بخش قابل‌توجهی از زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. این نوع دردها به‌طور کلی شامل درد در پایین کمر یا لگن می‌شود و معمولاً در اثر فشارهای مکانیکی ناشی از رشد جنین، تغییر حالت بدن، یا تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند. با وجود شایع بودن، این مشکل اغلب دست‌کم گرفته می‌شود، در حالی که می‌تواند باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره، کاهش کیفیت زندگی، و حتی بروز مشکلات روحی مانند افسردگی شود.
بازار
در کنار تأثیرات جسمی، این دردها پیامدهای اجتماعی و روانی نیز دارند. زنانی که در دوران بارداری با دردهای شدید مواجه می‌شوند، معمولاً ناتوانی بیشتری در کارهای روزمره دارند و حتی ممکن است از کار خود غیبت کنند. پژوهش‌های گذشته نشان داده‌اند که این دردها می‌توانند خطر افسردگی پس از زایمان را افزایش دهند و زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تر در بارداری‌های بعدی شوند. از سوی دیگر، به دلیل محدودیت استفاده از داروهای مسکن قوی در بارداری، زنان مجبورند بیشتر از روش‌های غیرتهاجمی و پیشگیرانه برای کنترل این مشکل بهره بگیرند. به همین دلیل، بررسی دقیق عوامل خطر و میزان شیوع این دردها اهمیت زیادی برای نظام سلامت دارد.
زهرا اکبری چهره‌برق، استادیار گروه بهداشت عمومی و عضو مرکز تحقیقات مراقبت‌های بالینی و ارتقاء سلامت واحد کرج دانشگاه آزاد اسلامی، به همراه یکی از همکاران خود، پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند. آن‌ها با بررسی مقالات علمی منتشر شده تلاش کردند تا تصویری روشن‌تر از گستردگی و عوامل مؤثر بر بروز دردهای کمری-لگنی در زنان باردار ایرانی به دست دهند. هدف آن‌ها شناسایی خطرات اصلی و ارائه پیشنهادهایی برای کاهش مشکلات زنان در دوران بارداری بوده است.
روش کار این مطالعه به‌صورت مروری ساختارمند طراحی شد. محققان با جست‌وجوی نظام‌مند در پایگاه‌های معتبر علمی مانند پاب‌مد، اسکوپوس، گوگل اسکولار و پایگاه‌های داخلی نظیر SID و مگیران، مقالات مرتبط را جمع‌آوری کردند. تنها پژوهش‌هایی که به‌طور خاص به بررسی شیوع و عوامل خطر در زنان باردار ایرانی پرداخته بودند و از کیفیت علمی کافی برخوردار بودند، در این بررسی وارد شدند. مقالاتی که تعداد نمونه اندکی داشتند یا به زبان‌هایی غیر از فارسی و انگلیسی بودند، کنار گذاشته شدند.
نتایج بررسی‌ها نشان دادند که دردهای کمری-لگنی در زنان باردار ایرانی بسیار رایج هستند. در مجموع، شش مطالعه باکیفیت و معتبر انتخاب شدند که بیش از دو هزار و چهارصد زن باردار را پوشش می‌دادند. بر اساس داده‌های این پژوهش‌ها، بین 40 تا 80 درصد زنان باردار در ایران در طول بارداری با این دردها مواجه می‌شوند. بیشترین میزان بروز در سه‌ماهه سوم بارداری گزارش شد و شایع‌ترین محل، پایین کمر بود.
تحلیل داده‌ها مشخص کرد که چند عامل اصلی بیشترین ارتباط را با بروز این دردها دارند. از جمله، زنانی که سابقه کمردرد یا درد لگنی در گذشته داشته‌اند، بیش از دیگران در معرض خطر بودند. همچنین، افزایش سن بارداری، شاخص توده بدنی بالا (اضافه وزن یا چاقی) و ایستادن طولانی‌مدت نیز به‌طور قابل توجهی احتمال بروز درد را افزایش می‌داد.
اهمیت این یافته‌ها که در «فصلنامه پرستاری و مامایی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه منتشر شده‌اند، در آن است که می‌توان با شناسایی و مدیریت عوامل خطر، از شدت یا حتی بروز این مشکلات پیشگیری کرد. برای مثال، ارائه آموزش‌های مناسب در دوران قبل و حین بارداری درباره وضعیت صحیح بدن، مدیریت وزن، و کاهش زمان ایستادن می‌تواند نقش مؤثری در کاهش شیوع این دردها داشته باشد. همچنین، زنان بارداری که سابقه درد در بارداری‌های پیشین داشته‌اند، باید مراقبت‌های بیشتری دریافت کنند.
مطالعات بین‌المللی نیز نشان می‌دهند که این مشکل محدود به ایران نیست و در بسیاری از نقاط دنیا شایع است، اما میزان آن بسته به منطقه متفاوت است. به‌طور کلی، بین 45 تا 74 درصد زنان باردار در جهان نوعی از درد کمری یا لگنی را تجربه می‌کنند.
این مسئله ضرورت توجه نظام‌های سلامت در سراسر دنیا را نشان می‌دهد و در ایران نیز با توجه به نتایج به دست آمده، لزوم اجرای برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه بیش از پیش احساس می‌شود.