بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - ایسنا / بسیاری از مردم در طول زندگی‌شان دست‌کم یک بار دچار عفونت ادراری می‌شوند؛ مشکلی آزاردهنده که ممکن است ساده شروع شود؛ اما اگر به‌موقع درمان نشود، به یک خطر جدی برای سلامتی تبدیل می‌شود.
عفونت دستگاه ادراری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در جهان است که سالانه میلیون‌ها نفر را درگیر می‌کند. این بیماری می‌تواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد، اما آمارها نشان می‌دهند زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا قرار دارند. علت این امر تا حد زیادی به ساختار بدنی آن‌ها و فاصله کوتاه میان پیشابراه و مثانه مربوط می‌شود. عفونت‌ ادراری می‌تواند علائمی مانند تکرر ادرار، سوزش، تب، لرز و در برخی موارد ادرار خونی داشته باشد. در بسیاری از موارد، این بیماری به دلیل باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که وارد دستگاه ادراری شده‌اند و در صورت درمان نشدن می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی‌تری از جمله عفونت کلیه یا حتی عفونت خون شوند.
بازار
در کنار شایع بودن، آنچه این بیماری را نگران‌کننده‌تر کرده، افزایش مقاومت باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌هاست. به این معنا که برخی از داروهایی که سال‌ها برای درمان عفونت‌های ادراری استفاده می‌شدند، دیگر تأثیر گذشته را ندارند. این مشکل به‌ویژه در میان بیماران دیابتی، زنان باردار، و افرادی که دچار عفونت‌های مزمن هستند، حادتر می‌شود. به همین دلیل، پزشکان و محققان به دنبال راه‌حل‌هایی تازه برای مقابله با این چالش جهانی هستند. از جمله گزینه‌های پیش‌رو، بررسی و تولید نسل جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌هاست که بتوانند بر باکتری‌های مقاوم غلبه کنند و اثربخشی بالاتری داشته باشند.
در همین زمینه، محسن عارف‌نژاد، استادیار میکروب‌شناسی مولکولی از گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده علوم پزشکی کاشمر، به همراه سه نفر از همکاران خود در همین دانشگاه و همچنین با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، تحقیقی را در زمینه بررسی یکی از آنتی‌بیوتیک‌های جدید انجام داده‌اند.
این تیم پژوهشی به دنبال شناخت بهتر دارویی به نام ژپوتیداسین بوده‌اند که در سال‌های اخیر به‌عنوان یک گزینه تازه برای درمان عفونت‌های مقاوم، مورد توجه قرار گرفته است.
پژوهشگران برای انجام این مطالعه، به بررسی و جمع‌آوری داده‌ها از منابع معتبر علمی در بازه زمانی سال‌های 2010 تا 2024 پرداختند. آن‌ها با جستجوی گسترده در پایگاه‌های علمی معتبری مانند پاب‌مد (PubMed) و گوگل اسکولار (Google Scholar)، اطلاعات مرتبط با عملکرد، کارایی و مقاومت باکتریایی در برابر ژپوتیداسین را گردآوری کردند.
نتایج به دست آمده از این بررسی‌ها نشان دادند که ژپوتیداسین توانایی مقابله با طیف وسیعی از باکتری‌ها را دارد؛ از جمله باکتری‌هایی که نسبت به داروهایی مثل فلوروکینولون‌ها مقاوم شده‌اند.
این دارو هم روی باکتری‌های گرم مثبت و هم روی باکتری‌های گرم منفی مؤثر بوده است. منظور از باکتری‌های گرم منفی، نوعی از میکروب‌هاست که در برابر بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت بیشتری دارند و درمان آن‌ها دشوارتر است.
پژوهشگران همچنین گزارش کردند که ژپوتیداسین با دوز پایین‌تری نسبت به دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها اثربخش است. به‌عبارتی، مقدار کمی از این دارو می‌تواند رشد باکتری‌ها را مهار کند. این ویژگی به‌ویژه در درمان عفونت‌های بدون علامت یا خفیف بسیار مهم است و می‌تواند از گسترش بیماری در بدن جلوگیری کند.
علاوه بر اثرگذاری گسترده، مکانیسم عمل ژپوتیداسین نیز آن را به دارویی متفاوت تبدیل کرده است. این آنتی‌بیوتیک روی آنزیم‌هایی اثر می‌گذارد که برای تکثیر و بقای باکتری‌ها حیاتی هستند؛ مانند آنزیم DNA Gyrase و Topoisomerase IV. همین تفاوت در عملکرد، موجب شده باکتری‌هایی که به داروهای رایج مقاوم شده‌اند، در برابر این داروی جدید همچنان آسیب‌پذیر باقی بمانند.
ژپوتیداسین نه‌تنها در درمان عفونت‌های ادراری بلکه در برخی موارد عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های ناشی از باکتری‌های بی‌هوازی و حتی سوزاک‌های مقاوم به درمان نیز اثربخش گزارش شده است. این دارو به‌ویژه به‌صورت خوراکی پیشنهاد شده، که می‌تواند راحتی مصرف و کاهش بستری در بیمارستان را به دنبال داشته باشد. اگرچه پژوهش‌ها همچنان ادامه دارد، اما بسیاری از نتایج اولیه، امیدوارکننده هستند.
نتایج این تحقیق علمی در فصلنامه «علوم پیراپزشکی و توانبخشی» دانشگاه علوم پزشکی مشهد به چاپ رسیده‌اند؛ نشریه‌ای تخصصی که به انتشار پژوهش‌های علمی در حوزه‌های مرتبط با سلامت، پزشکی و توانبخشی می‌پردازد.