میراث ریزمغذیها؛ چگونه عناصر پنهان در خاک سلامت ما را شکل میدهند؟
نکات خواندني
بزرگنمايي:
سیاست و بازاریابی - زومیت / پژوهشی تازه نشان میدهد ژنهای شما برای سازگاری با خاک سرزمین بومی تکامل یافتهاند؛ میراثی که امروزه میتواند برای وضعیت سلامتیتان دردسرساز شود.
در طول تاریخ، ژنوم انسان برای سازگاری با سطح مواد معدنی و ریزمغذیهای موجود در خاک تکامل یافته است. این میراث باستانی که زمانی کلید بقای اجداد ما بود، اکنون در دنیایی با رژیمهای غذایی متنوع، ممکن است به چالشی برای سلامتی انسان مدرن تبدیل شده باشد و حتی توضیح دهد که برخی ویژگیهای فیزیکی در برخی جمعیتها چگونه به وجود آمدهاند.
بازار ![]()
فرآیند تأثیر خاک بر رشد انسان، پیامدهای چشمگیری به همراه دارد. برای نمونه، کوتاهقدی برخی جوامع انسانی ممکن است پیامد جانبی سازگاری با سطح پایین ید باشد. چنین سازگاریهایی در گذشته، میتواند توضیح دهد که چرا برخی افراد امروزی بیش از حد یا کمتر از حد نیاز، ریزمغذیهای خاصی دریافت میکنند. جزمین ریس از دانشگاه پنسیلوانیا در اینباره میگوید: «در بیشتر دوران تکامل انسان، ترکیب ریزمغذیهای غذایی شما به خاکی وابسته بود که بر آن کشاورزی میشد.»
بهگزارش نیوساینتیست، گروه تحقیقاتی ریس در پژوهشی تازه، نزدیک به 900 ژنوم انسان از نقاط مختلف جهان را بررسی کردند تا شواهدی از سازگاری با سطح محلی 13 ریزعنصر از جمله آهن، منگنز و سلنیوم به دست آوردند. برای این منظور، پژوهشگران به دنبال نشانههای «انتخاب مثبت» در 270 ژن مرتبط با جذب این عناصر بودند؛ یعنی واریانتهای ژنی که در جمعیتهای خاصی رایجتر شدهاند، زیرا مزیتی برای بقا یا تولیدمثل ایجاد کردهاند.
ترکیب ریزمغذیهای غذایی شما به خاکی وابسته است که بر آن کشاورزی میشود.
قویترین شواهد در ژنهای مرتبط با ید در میان مردم مایا در آمریکای مرکزی مشاهده شد. نشانههای مشابهی نیز در میان مردمان مبوتی و بایاکا در آفریقای مرکزی دیده شد؛ گروههایی که نسبت به بیشتر جمعیتهای انسانی قامت کوتاهتری دارند.
در سال 2009، فرضیهای مبنیبر این مطرح شد که کوتاهقدی مبوتیها و بایاکاها میتواند ناشی از سازگاری با سطح پایین ید باشد. دلیل فرضیه آن بود که ژنهای مرتبط با ید فعالیت هورمون تیروئید را تحتتأثیر قرار میدهند و این هورمون نقشی کلیدی در رشد دارد. همچنین، این مردمان کمتر از گروههای همسایهی خود دچار بیماری گواتر میشوند؛ وضعیتی که در اثر کمبود ید و بزرگشدن غده تیروئید شکل میگیرد.
جمعیت مایا نیز بهطور میانگین کوتاهقد است. بر این اساس، ریس تأکید میکند یافتههایش از این دیدگاه پشتیبانی میکند که سازگاری با کمبود ید، بر اندازهی بدن تأثیر گذاشته است. او و همکارانش همچنین اشاره میکنند که خاک جنگلهای بارانی بهطور طبیعی از نظر ید فقیر است. ریس میافزاید: «این موضوع هنوز در حد حدس و گمان است. نمیتوانیم دقیقاً بگوییم چه چیزی عامل کوتاهقدیست، اما دستکم همزمانی جالبی را مشاهده میکنیم، بهطوری که انتخاب ژنتیکی روی ژنهای مرتبط با ید در جمعیتهای کوتاهقد رخ داده است.»
مردمان اویغور (ترکتباران چین) و براهویی (در بلوچستان پاکستان و ایران) در آسیای مرکزی و جنوبی نیز نمونهی دیگری ارائه میدهند. در مناطقی که خاکها غلظت بسیار بالایی از منیزیم دارند، نشانههای انتخاب قوی در دو ژن مرتبط با جذب منیزیم دیده شده است. برخی از واریانتهای ژنی شناساییشده پیشتر با سطح پایین منیزیم در بدن ارتباط داشتند، بنابراین پژوهشگران پیشنهاد میکنند این تغییرات باعث کاهش جذب منیزیم شدهاند تا از مسمومیت ناشی از سطح بالای آن در محیط جلوگیری شود.
نمونههای یادشده تنها بخشی از یافتههای تیم هستند. تیم پژوهشی نشانههای انتخاب مثبت مرتبط با دستکم یک ریزمغذی را تقریباً در هر جمعیت انسانی روی زمین شناسایی کردهاند. ریس در این زمینه میگوید نشانههای بسیار گستردهای از سازگاری وجود دارد.
مطلعهی تازه تنها نقطهی آغاز است و هنوز کارهای بسیاری برای بررسی اثر واریانتهای ژنی شناساییشده لازم خواهد بود. اکنون که غذا در سطح جهانی مبادله میشود، ممکن است مشخص شود برخی افراد با واریانتهای ژنی خاص، به مقدار بیشتری یا کمتری از یک ریزمغذی نیاز داشته باشند. ریس این موضوع را با توصیههای مربوط به ویتامین دی در کشورهایی مانند بریتانیا مقایسه میکند. در این کشور به افرادی با پوست تیره پیشنهاد میشود در تمام طول سال مکمل ویتامین دی مصرف کنند.
مارک استونکینگ از مؤسسهی انسانشناسی تکاملی ماکس پلانک در آلمان نیز با تأکید بر اهمیت یافتهها، میگوید:
مهم است که بدانیم آیا افراد متعلق به جمعیتهایی خاص احتمالاً بیش از دیگران به مکمل ریزمغذیهای مشخصی نیاز دارند یا خیر. وقتی صحبت از شناسایی نشانههای انتخاب در دادههای ژنومی میشود، این تیم کار پیشرفتهای انجام دادهاند. اما باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد تا مطمئن شویم این نشانهها واقعاً نتیجهی انتخاب طبیعی بودهاند، چون بیشک بخشی از آنها در نهایت مثبت کاذب خواهند بود.
مطالعه در نشریه آمریکایی Human Genetics منتشر شده است.
لینک کوتاه:
https://www.siasatvabazaryabi.ir/Fa/News/785172/