بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - گجت نیوز / تاریخ آفریقا فقط به مصر و اهرام خلاصه نمی‌شود. با تمدن های فراموش شده آفریقا که با فناوری‌های پیشرفته و تجارت جهانی تاریخ را بازنویسی کرده‌اند، آشنا شوید.
وقتی صحبت از تاریخ کهن می‌شود، بسیاری از ما ناخودآگاه به یاد مصر باستان و اهرام شگفت‌انگیز آن می‌افتیم. اما قاره آفریقا داستان‌های ناگفته بسیاری در دل خود دارد و میزبان تمدن‌های فراموش شده بسیاری بوده که مدت‌ها زیر سایه روایت‌های تاریخی غالب پنهان مانده بودند.
آفریقا به‌عنوان گهواره بشریت، نه‌تنها خاستگاه اجداد اولیه ما مانند لوسی و پسر تورکانا بوده، بلکه سرزمینی است که انسان هوشمند حدود 300 هزار سال پیش در آن تکامل یافت و از آنجا به سراسر جهان مهاجرت کرد. با این حال، تاریخ این قاره پس از مهاجرت بزرگ با یک خلا اطلاعاتی بزرگ روبه‌رو است.
بازار
چرا تاریخ آفریقا را به درستی نمی‌شناسیم ؟
باستان‌شناسان اطلاعات زیادی از گذشته عمیق بشر کشف کرده‌اند. اما دانش ما درباره تحولات آفریقا در زمانی که تمدن‌ها در بین‌النهرین، چین و هند شکل می‌گرفتند، بسیار اندک است.
یکی از دلایل این موضوع، تراکم جمعیتی پایین‌تر در آفریقا نسبت به دیگر مهدهای تمدن بود. این مسئله باعث شده است که شهرهای بزرگ کمتری برای کشف باستان‌شناسان امروزی باقی بماند.
عامل مهم دیگر تجارت برده بود که برای 400 سال مانند زخمی عمیق بر تاریخ آفریقا باقی ماند و باعث متروکه شدن بسیاری از جوامع شد. سوگیری‌های تاریخی طولانی‌مدت درباره این قاره نیز باعث شده است که داستان کامل فرهنگ‌ها، تجارت و شهرنشینی آفریقا از بسیاری از کتاب‌های تاریخ حذف شود. اما این روند در حال تغییر است و باستان‌شناسی مدرن در شرق آفریقا، پرده از رازهای جدیدی برمی‌دارد.
تمدن های فراموش شده آفریقا
پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که جوامع پیشرفته‌ای در شرق آفریقا وجود داشتند که روابط تجاری بین‌المللی برقرار کرده و فناوری‌های قدرتمندی را توسعه داده بودند
چاپوروخا ام. کوسیمبا، باستان‌شناس دانشگاه فلوریدای جنوبی توضیح می‌دهد که این جوامع در دوره هولوسن (11700 سال اخیر) به شکوفایی رسیدند. برخلاف تصور رایج، این جوامع صرفا گروه‌هایی پراکنده نبودند.
شواهد نشان می‌دهد که مردم در این مناطق زندگی سالم و پیشرفته‌ای داشتند. برای مثال، مردمان سانگوئن در شرق و مرکز آفریقا از فناوری‌های پیشرفته ابزار سنگی و قلاب‌های ماهیگیری استخوانی استفاده می‌کردند.
حتی در حدود 900 سال پیش از میلاد، مردم در اوگاندا امروزی تکنیک‌هایی برای تولید فولاد با کربن بالا توسعه داده بودند. این در حالی است که بسیاری تصور می‌کنند عصر سنگ اروپا پیچیده‌ترین دوره ابزارسازی بوده است.
فناوری‌های پیشرفته و تجارت جهانی در آفریقای باستان
اغلب تمایل بر این است که عصر سنگ اروپا به‌عنوان اولین و پیچیده‌ترین مرحله سنگ‌کاری در نظر گرفته شود. اما فناوری‌های ابزار سنگی در اتیوپی و کنیا امروزی از 2.8 تا 3 میلیون سال پیش آغاز شد که بسیار زودتر از اروپاست.
سنگ‌های آفریقایی برای کار بسیار سخت‌تر از سنگ‌های اروپایی بودند، اما آفریقایی‌ها با استفاده از همین مواد سرسخت، ابزارهای فوق‌العاده پیچیده‌ای می‌ساختند.
شواهد نشان می‌دهد که آفریقایی‌ها قبل از تجارت برده، با فرهنگ‌های دیگر از جمله چین و هند تجارت می‌کردند. مهره‌های شیشه‌ای و عقیق هندی تقریبا در تمام سایت‌های باستان‌شناسی جنوب صحرای آفریقا یافت شده‌اند.
مورخان چینی و هندی نیز به حضور دریانوردان آفریقایی در شهرهای خود اشاره کرده‌اند. این یعنی تجارت دوطرفه بود. آفریقایی‌ها عاج و طلا را با محصولاتی مانند چینی‌های چینی و پارچه‌های هندی مبادله می‌کردند.
زخمی عمیق بر پیکر تمدن‌ها با تجارت برده
400 سال برده‌داری تاثیر ویرانگری بر قاره آفریقا گذاشت. تا پیش از آن، جوامع در مکان‌های مناسبی مانند دشت‌ها و دره‌ها مستقر بودند. اما با شروع تهاجم‌ها از سوی جهان غرب همه‌چیز تغییر کرد.
مردم برای امنیت به مناطق غیرقابل سکونت اما قابل دفاع مانند دامنه‌ها و کوه‌ها پناه بردند. آن‌ها دیگر نمی‌توانستند به دشت‌ها بازگردند، زیرا امنیت نداشتند.
هم‌زمان با این رویدادها شهرهای ساحلی نیز که منبع غذایی خود را از دست داده بودند، شروع به متروکه شدن کردند. قبل از تجارت برده، تنها در کنیا و سومالی 250 شهر پر رونق وجود داشت. اما پس از 400 سال، شاید کمتر از 10 شهر از آن‌ها باقی مانده بود. برده‌داری منجر به از دست رفتن دانش، قدرت و حافظه تاریخی شد و چهره بسیاری از تمدن های آفریقا را برای همیشه دگرگون کرد.
باستان‌شناسی در آفریقا؛ از دیروز تا امروز
به گفته کوسیمبا، رشته باستان‌شناسی در آفریقا در حال تحول است. در گذشته تعداد باستان‌شناسان آفریقایی‌تبار بسیار اندک بود، اما امروز تعداد آن‌ها به‌ویژه با حضور دانشجویان جدید افزایش یافته است.
همچنین حضور زنان در این رشته در اروپا و آمریکا افزایش چشمگیری داشته است. این موضوع فرصت‌های جدیدی برای تحقیق درباره نقش زنان در جوامع پیشاتاریخی آفریقا ایجاد می‌کند. با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد. این پژوهشگران زن ممکن است در برخی مناطق برای هدایت یک هیئت باستان‌شناسی با مشکلاتی روبه‌رو شوند.
از سوی دیگر، بسیاری از مطالعات جدید روی مجموعه‌های موزه‌ای در اروپا و آمریکای شمالی انجام می‌شود که در دوران استعمار جمع‌آوری شده‌اند و انتقاداتی درباره لزوم بازگرداندن آن‌ها به کشورهای مبدا وجود دارد.
آینده مبهم آثار باستانی و پژوهش‌ها
رشد جمعیت یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای سایت‌های باستان‌شناسی است. جمعیت کنیا از 8 میلیون نفر در جوانی کوسیمبا، اکنون به بیش از 55 میلیون نفر رسیده است.
این افراد برای زندگی به مکان نیاز دارند و اغلب به مناطقی مهاجرت می‌کنند که تعلقی به تاریخ محلی آن ندارند. در نتیجه، بسیاری از سایت‌های باستانی که حاوی تاریخ و دانش مقدس ساکنان اولیه هستند، تخریب می‌شوند.
از طرف دیگر، بودجه تحقیقات باستان‌شناسی با چالش‌های جدی مواجه است. بیشتر دولت‌های آفریقایی بودجه اختصاصی برای این تحقیقات ندارند و بودجه‌ها عمدتا از آمریکا و اروپا تامین می‌شد.
اما اخیرا کاهش بودجه‌ها در آمریکا، این تحقیقات را با خطر مواجه کرده است. با وجود این تهدیدها، کوسیمبا خوش‌بین است که راهی برای ادامه تحقیقات درباره تاریخ عمیق بشریت در شرق آفریقا پیدا خواهد شد.