بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - ایسنا / بی‌خوابی و کیفیت پایین خواب، مشکلی است که بسیاری از افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این اختلال می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند، انرژی را کاهش دهد و تمرکز را به‌ویژه برای دانشجویان از بین ببرد.
خواب، برخلاف تصور برخی که آن را اتلاف وقت می‌دانند، یکی از حیاتی‌ترین نیازهای بدن انسان است. در واقع، یک‌سوم زندگی ما در خواب می‌گذرد و این زمان برای بازسازی بدن و ذهن ضروری است. خواب به بدن کمک می‌کند تا استرس‌ها و فشارهای روزمره را تخلیه کند و برای فعالیت‌های فکری و جسمی روز بعد آماده شود. نبود خواب کافی، باعث ضعف سیستم ایمنی، بروز مشکلات روانی و حتی افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی می‌شود. همچنین خواب نقش مهمی در سلامت روان ایفا می‌کند، تا جایی که کم‌خوابی طولانی‌مدت می‌تواند سلامت روانی فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.
در این میان، دانشجویان، یکی از گروه‌هایی هستند که بیشتر از سایرین با مشکل خواب روبه‌رو هستند. تغییرات ناگهانی در سبک زندگی، دوری از خانواده، فشار درسی، نگرانی درباره آینده شغلی و محیط خوابگاه، همگی عواملی هستند که خواب آن‌ها را مختل می‌کند. بررسی‌ها نشان داده‌اند که درصد بالایی از دانشجویان ایرانی از کیفیت پایین خواب رنج می‌برند، تا حدی که این وضعیت به یک بحران پنهان در میان قشر دانشجو تبدیل شده است. استفاده از داروهای شیمیایی برای درمان این مشکل اگرچه رایج است، اما به‌دلیل عوارض جانبی و احتمال وابستگی، مورد انتقاد قرار گرفته و بسیاری به‌دنبال راه‌های طبیعی‌تر هستند.
بازار
در این رابطه، معصومه شهنوازی، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، به همراه یکی از همکاران خود، پژوهشی را درباره تأثیر یک گیاه دارویی شناخته‌شده، یعنی مریم‌گلی، بر کیفیت خواب دانشجویان انجام داده‌اند. آن‌ها بررسی کرده‌اند که آیا مصرف دم‌نوش این گیاه می‌تواند راهکاری طبیعی و مؤثر برای بهبود خواب دانشجویانی باشد که در خوابگاه زندگی می‌کنند.
برای انجام این پژوهش، از بین دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر، 128 نفر به‌صورت داوطلبانه انتخاب شدند. این افراد به دو گروه تقسیم شدند: به گروه نخست، دم‌نوش حاوی مریم‌گلی داده شد و گروه دوم، تنها نوشیدنی‌ای مشابه، اما بدون گیاه دریافت کردند. قبل و بعد از مصرف دم‌نوش، کیفیت خواب همه شرکت‌کنندگان با استفاده از یک پرسش‌نامه استاندارد ارزیابی شد. پژوهشگران تلاش کردند تا شرایط دو گروه را تا حد امکان مشابه نگه دارند تا نتایج قابل اعتماد باشد.
نتایج به‌دست‌آمده از این بررسی نشان دادند که قبل از شروع مصرف دم‌نوش، کیفیت خواب دو گروه تفاوت قابل‌توجهی نداشت. اما پس از پایان دوره مصرف، کیفیت خواب گروهی که مریم‌گلی مصرف کرده بودند به‌شکل قابل توجهی بهتر شد. این بهبود در اکثر جنبه‌های خواب به‌جز عملکرد صبحگاهی مشاهده شد.
همچنین تحلیل داده‌ها نشان داد که مصرف منظم دم‌نوش مریم‌گلی در کاهش بی‌خوابی و بهبود کیفیت خواب مؤثر بوده است. به‌طور کلی، این گروه پس از استفاده از دم‌نوش، خواب عمیق‌تر و آرام‌تری را تجربه کردند. البته در خصوص اثر آن بر فعالیت‌های صبحگاهی مثل احساس شادابی بلافاصله پس از بیدار شدن، تغییری دیده نشد.
بر اساس یافته‌های این مطالعه، مشخص شد که مریم‌گلی به‌دلیل داشتن ترکیباتی با خاصیت آرام‌بخش و ضداضطراب، می‌تواند به سیستم عصبی کمک کند و خواب شبانه را بهبود ببخشد.
این گیاه از قدیم در طب سنتی ایران شناخته شده و استفاده از آن سابقه‌ای طولانی دارد. با این‌حال، پژوهشگران هشدار می‌دهند که مصرف بیش‌ازحد این گیاه می‌تواند عوارضی مانند تهوع یا بی‌قراری داشته باشد، به‌ویژه در زنان باردار یا افرادی که دارو مصرف می‌کنند. بنابراین استفاده از آن باید با احتیاط و آگاهی انجام شود.
یافته‌های این پژوهش با نتایج مطالعات مشابه در داخل و خارج از کشور هم‌خوانی دارد. پیش از این نیز گزارش‌هایی وجود داشته که مریم‌گلی می‌تواند روی عملکرد ذهنی، اضطراب و خواب تأثیر مثبت داشته باشد.
اهمیت این پژوهش در آن است که برای نخستین‌بار در ایران، اثر دم‌نوش این گیاه به‌طور خاص روی کیفیت خواب دانشجویان بررسی شده است؛ یعنی گروهی که به‌شدت به روش‌های غیردارویی برای مقابله با بی‌خوابی نیاز دارند.
مقاله علمی برگرفته از این پژوهش در فصلنامه «طب مکمل» منتشر شده است؛ نشریه‌ای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک که به انتشار پژوهش‌های مرتبط با درمان‌های مکمل و طب سنتی اختصاص دارد.