سیاست و بازاریابی - مهر / براساس گزارش سازمان تنظیم مقررات ارتباطات آمار مشترکین و ضریب نفوذ پهن باند سیار همچنان صعودی است.
فصلنامه آماری شاخص‌های بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات طی روزهای اخیر به همت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) منتشر شده است، این فصلنامه آماری که به مرور داده‌های پاییز 1403 تعلق دارد، به‌عنوان منبعی معتبر و جامع برای تحلیل عملکرد شبکه‌های ارتباطی ثابت و سیار در کشور شناخته می‌شود.
بازار

گزارش آماری مذکور به طور کلی وضعیت شاخص‌های مختلف کیفیت شبکه را از جنبه‌های گوناگون نظیر سهم بازار مشترکین تلفن ثابت، سهم بازار مشترکین پهن‌باند ثابت، سهم بازار مشترکین فعال تلفن همراه و تعداد مشترکین و ضریب نفوذ پهن باند سیار بررسی می‌کند. ارزیابی دقیق این شاخص‌ها نه‌تنها برای اپراتورها و ارائه‌دهندگان خدمات حائز اهمیت است، بلکه مبنایی برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک نهادهای دولتی در جهت توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و تدوین سیاست‌های مؤثر در این حوزه نیز محسوب می‌شود.
در این نوشتار کوتاه، با مروری بر داده‌های فصلنامه آماری، شاخص‌هایی چون سهم بازار مشترکین تلفن ثابت، سهم بازار مشترکین پهن‌باند ثابت، سهم بازار مشترکین فعال تلفن همراه و تعداد مشترکین و ضریب نفوذ پهن باند سیار را مورد بررسی قرار می‌دهد. بی‌شک آمار ارائه شده در این گزارش، نقشی اساسی در آشکارسازی نقاط قوت و ضعف شبکه‌های ارتباطی کشور ایفا می‌نمایند و ابزارهایی در راستای بهبود کیفیت خدمات و ارتقای زیرساخت‌ها به شمار می‌روند.
تعداد خطوط شهری و روستایی تلفن ثابت
داده‌های ارائه شده در فصلنامه آماری شاخص‌های بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات پاییز 1403 حاکی از تداوم روند کاهش تعداد مشترکین تلفن ثابت در کشور است. بر همین اساس، تعداد خطوط دایری شهری و روستایی تلفن ثابت در این بازه زمانی، به ترتیب 23 میلیون 873 هزار و 786 اشتراک و 3 میلیون و 920 هزار 697 اشتراک اعلام شده است؛ رقمی که مبین کاهش چشمگیر مشترکین خطوط ثابت نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته است.
علاوه بر این، همچنین داده‌های آماری نشان می‌دهند که تعداد تلفن‌های همگانی کشور با کاهش 6.76 درصدی از تعداد 59 هزار 760 در پاییز 1402 به 55 هزار 719 در پاییز سال جاری رسیده است.

مروری بر وضعیت اشتراک‌های پهن‌باند ثابت
بر اساس داده‌های آماری ارائه شده، میزان استفاده از اینترنت پهن‌باند ثابت در ایران طی 4 سال اخیر، روندی نسبتاً ثابت یافته است. در همین راستا، در پاییز سال 1403 تعداد اشتراک‌های پهن‌باند ثابت در مجموع به بیش از 10 میلیون مورد رسیده است که در این میان، X-DSL با سهم 70.47 درصدی، فناوری غالب این نوع از اشتراک پهن‌باند به شمار می‌رود. بر اساس آمار فصلنامه، همچنین حدود 90 درصد از مشترکان از خدمات شرکت‌های دارای پروانه UNSP (اصول حاکم بر پروانه‌های یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی) استفاده می‌کنند و تنها 10 درصد از مشترکین بین سایر ارائه‌دهندگان از جمله «FCP»، «SERVCO» و «WTTX» تقسیم شده است. علاوه بر این، بیشترین حجم از اشتراک‌ها در بخش خانگی تمرکز دارد که حاکی از نفوذ قابل توجه اینترنت پرسرعت ثابت در منازل است.

سهم بازار مشترکین فعال تلفن همراه
بر اساس آمار ارائه‌شده در این گزارش، بازار تلفن همراه در ایران تا پاییز سال 1403 رشدی مستمر را تجربه کرده و تعداد خطوط فعال دائمی و اعتباری کشور از 120 میلیون خط فراتر رفته است. در این میان، ضریب نفوذ تلفن همراه نیز افزایش قابل‌توجهی داشته و به نزدیکی عدد 160 رسیده که بیانگر گستردگی بسیار زیاد استفاده از تلفن همراه در جامعه است. نگاهی به سهم بازار نشان می‌دهد شرکت همراه اول با اختلاف قابل ملاحظه‌ای نسبت به رقبای خود پیشتاز بوده و بیشترین تعداد مشترکین خطوط فعال دائمی و اعتباری را به خود اختصاص داده است. اپراتور ایرانسل در جایگاه دوم و رایتل نیز با فاصله قابل توجهی در جایگاه سوم قرار گرفته‌اند.
از منظر مقایسه خطوط اعتباری، همراه اول همچنان سهم عمده‌ای از این بازار را در اختیار دارد و ایرانسل در رتبه دوم و رایتل در رتبه سوم قرار دارند. همچنین روند کلی نشان‌دهنده افزایش تدریجی تعداد خطوط اعتباری فعال در تمامی اپراتورها است. به عقیده کارشناسان، چنین وضعیتی فرصت مناسبی را برای توسعه سرویس‌های دیجیتال و افزایش رقابت میان اپراتورها برای جذب و حفظ کاربران ایجاد کرده است.

تعداد مشترکین و ضریب نفوذ پهن باند سیار
اطلاعات فصلنامه آماری شاخص‌های بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات مبین آن است که تعداد مشترکان پهن‌باند سیار در ایران طی سال‌های اخیر روندی کاملاً صعودی داشته است؛ به‌طوری که تعداد کل مشترکین اینترنت همراه (نسل‌های سوم و چهارم) در سال 1403 به حدود 120 میلیون اشتراک رسیده است. همچنین، بررسی آمار نشان می‌دهد که سهم مشترکان شبکه 4G به شکل قابل توجهی بیشتر از مشترکان 3G بوده و به حدود 95 درصد از کل مشترکان پهن‌باند سیار رسیده است؛ آماری که تمایل واضح کاربران به استفاده از اینترنت با سرعت و کیفیت بالاتر را نشان می‌دهد.
بررسی سهم بازار اپراتورهای تلفن همراه در سال 1403 نیز حاکی از برتری همراه اول با در اختیار داشتن 55 درصد از بازار مشترکان پهن‌باند سیار است. پس از آن، ایرانسل با سهم 42 درصدی دومین جایگاه را دارد و رایتل نیز با کسب سهم 3 درصدی در جایگاه سوم قرار گرفته است. این آمار نشان می‌دهد که همراه اول در حفظ جایگاه مسلط خود موفق عمل کرده و به خوبی توانسته است جایگاه غالب خود را در این بازار پررقابت حفظ کند، درحالی‌که ایرانسل نیز همچنان سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار دارد.

سخن پایانی
گزارش آماری اخیر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تصویر واضحی از وضعیت و روندهای جاری حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ایران ارائه می‌دهد. در یک نگاه کلی می‌توان گفت که با وجود روند کاهشی محسوس در تعداد مشترکین تلفن ثابت و خطوط همگانی، مشترکین اینترنت ثابت با ثبات نسبی مواجه بوده و مشترکین پهن‌باند سیار افزایش چشمگیری یافته‌اند.