بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - نشست تخصصی زیست‌بوم نوآوری در صنعت نفت و نقش آن در مهار تورم و رشد تولید در دومین روز از بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با حضور صاحب‌نظران برگزار و در آن‌ موضوع‌های مختلفی از جمله ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنایع اصلی، اولویت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری، اهمیت ارزش افزوده در موضوع تولید و… بررسی شد.

به گزارش شانا، عرفان ریاحی، مدیرکل امور فناوری وزارت نفت با بیان اینکه وزارت نفت از سه سال پیش سعی کرد مباحث مربوط به حوزه دانش‌بنیان را تقویت کند، اظهار کرد: از آنجا که بخش دولتی نمی‌تواند به بحث‌های کسب‌وکار وارد شود، وزارت نفت بخش‌هایی را به‌عنوان سیاست‌گذار تعیین کرد و سعی شد فعالیت‌هایی که وزارت نفت در بخش خصوصی نیاز دارد از این طریق دنبال شود. این فرآیند پس از تغییر دولت هم دنبال شد.
وی با اشاره به حمایت‌های مالی صندوق پژوهش و فناوری اظهار کرد: این صندوق دو سال پیش با سرمایه 100 میلیارد تومانی ایجاد و به یک صندوق پویا تبدیل شد، اکنون سرمایه این صندوق چند برابر شده است و توانسته از شرکت‌ها حمایت‌های ویژه‌ای انجام دهد.
مدیرکل امور فناوری وزارت نفت با اشاره به شعار سال پیش اعلام کرد: با توجه به شعار پارسال، دستورعمل‌های مختلف درباره دانش‌بنیان شدن هرکدام از صنعت‌ها در دستور کار قرار گرفت که صنعت نفت نیز از این قاعده مستثنا نبود، این دستورعمل از طریق وزیر نفت ابلاغ شد که در آن چارچوب‌هایی برای دانش‌بنیان شدن صنعت نفت تعیین شده است.
نماینده معاونت مهندسی و فناوری وزارت نفت گفت: چند دستورعمل برای شرکت‌های دانش‌بنیان ابلاغ شده است، نخست دستورعمل تضمین که آن شرکت‌هایی که قرارداد دارند می‌توانند از این قرارداد به‌عنوان تضمین استفاده کنند. دستورعمل دیگر دستورعمل گشایش اعتبارات اسنادی و دستورعملی که در شرف ابلاغ قرار دارد، بیمه فناوری است.
اولویت نخست معاونت علمی ریاست جمهوری صنعت نفت است
در ادامه رضا سلطانی‌زاده، سرپرست مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با اشاره به تاریخچه تشکیل دانش‌بنیان‌ها در کشور اظهار کرد: بحث دانش بنیان از سال 89 با مصوبه مجلس مطرح شد و منظور شرکت‌هایی بودند که توانمندی خاصی داشتند و با فناوری متوسط به بالا کار می‌کردند. اکنون چهار نسل از عمر معاونت علمی گذشته است و در سال‌های اول مشکل این بود آیا شرکت دانش‌بنیانی داریم. تلاش معاونت علمی این بود شرکت‌ها را به سمتی هدایت کند که روی موضوعات فناورانه که خلق ارزش افزوده بالاتری دارند کار کنند و از این شرکت‌ها حمایت ویژه شد.
وی ادامه داد: هم‌اکنون بیش از 9000 شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد و مشکلی موجود این است که بازار شرکت‌های دانش‌بنیان با مشکل روبه‌روست و بزرگ‌ترین دلایلی که این شرکت‌ها نمی‌توانند بازار اصلی را به‌دست آورند این است که صنعت نفت به‌دلیل ریسک‌های موجود این شرکت‌ها را قبول نمی‌کند و دوم آنکه جثه شرکت‌های دانش‌بنیان به پروژه‌های بزرگ کشور نمی‌خورد. در این زمینه معاونت در رویکرد خود قصد دارد شرکت‌های دانش‌بنیان را در زنجیره کنار هم قرار دهد و از زنجیره حمایت کند.
سرپرست مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در ادامه با بیان اینکه اولویت نخست معاونت علمی نفت است، اظهار کرد: از میان 30 موافقت‌نامه، هشت موافقت‌نامه نفتی است.
همچنین سید مهدیار مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت، با تاکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌های گذشته سردرگم بودند، گفت: با ایجاد بانک فناوری و نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان جایگاه‌یابی شدند. چالشی که وجود دارد این است که در طرح نیازها و درخواست‌ها با لکنت روبه‌رو هستیم، باید بتوان بخش قابل‌توجهی از نیازها را مطرح و برطرف کرد.
وی ادامه داد: هفته قبل رویداد بزرگ خوردگی در زمینه حفظ تولید پایدار رقم خورد. چالش‌ها در این رویداد مطرح و اجازه داده شد شرکت‌های دانش‌بنیان برای حل چالش‌ها ورود کنند. منظور از دانش‌بنیان کردن، استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای بهبود بهره‌وری است. البته برای اینکه احیای چاه‌ها به این سمت برود با مشکلاتی روبه‌روست، برای انجام برخی کارها باید مجموعه‌ای از سازمان‌ها کنار هم قرار بگیرند که در زمینه احیای چاه‌ها هشت مجموعه توانستند کنار هم قرار بگیرند.
هدف پترو ایران ایجاد حلقه وصل‌کننده با هدف رفع نیاز است
در ادامه سپهر سپهری، مدیرعامل شرکت توسعه پتروایران، با اشاره به نقش شرکت‌های اکتشاف و تولید و زیست‌بوم فناوری گفت: نخستین الگو، الگوی رفع نیاز است، در واقع تا نیازی حس نشود کاری انجام نمی‌شود. بحث ارتباط صنعت و دانشگاه بیش از 30 سال قدمت دارد، اما حس نیاز کافی نیست، بلکه باید راه‌های رفع نیاز درست تعریف و پس از آن نقش هرکس درست مشخص شود.
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین نیاز شرکت پترو ایران به‌عنوان شرکت اکتشاف و تولید و خوددرآمدزا، اجرای پروژه با کمترین هزینه با رعایت کیفیت و در زمان‌بندی مشخص است. پتروایران می‌خواهد حلقه وصل‌کننده با هدف رفع نیاز به بهترین شکل باشد. این شرکت قصد دارد واسطه بین صنعت و دانشگاه و کارفرما و پیمانکاران جزء باشد.
مدیرعامل شرکت توسعه پتروایران تأکید کرد: پتروایران برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان تصمیم دارد در عمل هم با توجه به ماهیت پروژه‌ها ریسک‌های منطقی را می‌پذیریم، بازتعریف نحوه رفع نیاز این نیست که مشکل از سوی شرکت دانش‌بنیان سریع برطرف شود، بلکه باید منافع دو طرف در نظر گرفته شود.
لزوم توجه به موضوع ارزش افزوده در فرآیند تولید
بر این اساس، محمد اسماعیل کفایتی، رئیس پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت نیز با تاکید بر اینکه تعریف تولید در کشور از ابتدا اشتباه بود، توضیح داد: بیشتر در کشور تولید را با خام‌فروشی یکی می‌دانیم، در حالی که در همه جای دنیا وقتی حرف از تولید می‌شود موضوع ارزش افزوده است، بر این اساس یکی از محوری‌ترین موضوع‌هایی که در پارک مطرح است ارزش افزوده است.
وی ادامه داد: در کشور از نفت 320 دلار ارزش افزوده می‌گیریم، در حالی که در دنیا از نفت تا بیش از 3400 دلار ارزش افزوده گرفته می‌شود. زنجیره ارزش یکی از موضوع‌های مهم تولید است. پارک نوآوری به‌دنبال استفاده از رویکرد نوآوری باز است، یعنی بتوان در کنار ظرفیت‌های داخلی از ظرفیت‌های بیرونی هم بهره ببرد.
رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با تاکید بر اینکه پارک نهاد تعاملی و فوق‌تعاملی است، اظهار کرد: تجربه نشان داده است بیش از 80 درصد شرکت‌های نوظهور با شکست مواجه می‌شوند، اما در مدل پارکی به‌دلیل ساختار پارک و اینکه این شرکت‌ها کنار شرکت‌های جاافتاده قرار می‌گیرند، کار بیش از 80 درصد شرکت‌ها با موفقیت دنبال می‌شود.
کفایتی با بیان اینکه بحث سرگردانی شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح است، گفت: بحث احیای چاه‌ها کار پرحجمی بود که همه ارکان مرتبط با این‌ موضوع درگیر شدند و با رویکرد همگرایانه کار دنبال و با مصوبه شورای اقتصاد و تشکیل کارگروه اقتصادی اطلاعات چاه‌ها گرفته شد؛ فرآیندی که در نهایت منجر به قرارداد شد. این اولین بار بود که به شرکت بیرونی برای اجرای ایده خود در بالادست پروژه داده شد.
وی با تأکید بر اینکه ضریب بازده چاه‌های نفت کم است و باید از تجهیزات جدیدی استفاده شود، اظهار کرد: دانش بنیان شدن صنعت نفت راهکارهای مختلفی دارد، اما راه میان‌بر کریدور پارک است، ما نمی‌خواهیم پارک‌ها شهرک صنعتی شوند، بلکه در کنار نیازهای صنعتی می‌توانند در زنجیره ارزش هم نقش‌آفرینی کنند. موضوع‌های متنوعی وجود دارد که پارک با رویکردهای تازه می‌تواند دنبال کند.