بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - واتس اپ، وایبر، تلگرام و بقیه اپلیکیشنهای پیام رسان مبتنی بر تلفن همراه، این روزها در دنیا و در ایران غوغا می کنند! سهم بالایی از پیامهایی که بین افراد رد و بدل می شود بر بستر همین اپلیکیشنهای رایگان است ! اما سوال مهمی است که درآمد وایبر و واتس اپ و تلگرام از چیست؟ احتمالاً خیلی از شما این سوال را تا به حال از خود پرسیده اید ! چرا سرمایه گذاران بر روی این اپلیکیشنهای پیام رسان، هزینه های میلیارد دلاری می کنند؟ ( ویدیو این مقاله را ببینید )
بسیاری از این اپلیکیشنها در سال‌های ابتدایی راه‌اندازی خود مدل‌ درآمدی خاصی ندارند یا حتی آنها را پیاده‌سازی نمی‌کنند، زیرا باید در ابتدا کاربران را به استفاده از سرویس خود ترغیب کنند و پس از این مرحله شروع به تجاری‌سازی سرویس خود با روش‌های مستقیم و غیر‌مستقیم کنند.
به گزارش هفته‌نامه «تجارت‌فردا»، شاید در سال‌های اولیه راه‌اندازی این‌گونه اپ‌ها مدل‌های درآمدزایی آنها بسیار ابتدایی و در حد تبلیغات بوده باشند ولی در سال‌های اخیر این مدل‌ها بسیار پیچیده‌تر شده‌اند و هر سال مدل‌های هوشمندانه‌تری برای درآمدزایی این‌گونه اپ‌ها ابداع می‌شوند. تلگرام نیز مانند دیگر اپ‌های پیام‌رسان هنوز مدل درآمدزایی ندارد و در روزهای ابتدایی خود به سر می‌برد و بر اساس گفته‌های موسسان این شرکت آنها در حال حاضر تنها ممکن است از اهدای کمک‌های مالی استفاده کنند.
اما اپلیکیشنهایی مثل وایبر، تلگرام و واتس اپ برای ادامه حیات خود نیاز به مدل درآمدی دارد تا بتواند هزینه‌های خود را تامین کند و خدمات بهتری را به مشتریان ارائه دهد. سال گذشته فیس‌بوک واتس اپ را با قیمت 19 میلیارد دلار خریداری کرد و نکته جالب درباره این اپلیکیشن این است که این شرکت در حال حاضر 55 کارمند بیشتر ندارد. مارک زوکربرگ برای خرید واتس اپ که در آن زمان 450 میلیون کاربر داشت، 19 میلیارد دلار به صورت نقدی و سهام پرداخت کرد، یعنی به ازای هر کاربر 42 دلار هزینه کرد. این در حالی است که هفته قبل از خرید واتس اپ توسط فیس‌بوک، شرکت راکوتن اپ وایبر را با 280 میلیون کاربر به قیمت 900 میلیون دلار خریداری کرد. با محاسبه ساده‌ای می‌توان دریافت که راکوتن به ازای هر کاربر وایبر 21/ 3 دلار هزینه کرده است. اما چطور ممکن است اپلیکیشنی مانند واتس اپ با این تعداد کارمند محدود 19 میلیارد دلار قیمت داشته باشد؟
واقعیت این است که شیوه ارزش گذاری نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است. شرکت‌ها دیگر بر اساس دارایی‌های فیزیکی ارزش‌گذاری نمی‌شوند، چه بسا ممکن است یک محصول سال‌ها تجاری‌سازی نشود و سرمایه‌گذاران آن سال‌ها برای بازگشت سرمایه و سود خود صبر کنند. به همین دلیل است که بسیاری از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان از این رویه پیروی می‌کنند. موضوع اساسی در هر کسب و کار مبتنی بر اینترنت جذب کاربر است و بعد از جذب کاربر، کسب‌وکارها راه‌های متعددی را برای درآمدزایی پیدا می‌کنند و هر روز مدل‌های درآمدی جدید و هوشمندی برای این‌گونه کسب‌و‌‌کارها ابداع می‌شوند. حتی کشورهای استفاده‌کننده از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان نیز در در‌آمدزایی و در نتیجه در ارزش‌گذاری‌ها بسیار اهمیت دارند. ریشه این امر نیز در مدل‌های درآمدی اینگونه اپلیکیشن‌ها نهفته است. زیرا به هر ترتیب باید جامعه هدف امکان خرید یا پشتیبانی سرویس‌ها و محصولات اپلیکیشن مورد نظر را داشته باشد. حتی میزان شناخت و نزدیکی سرمایه‌گذاران و خریداران با جامعه هدف نیز نقش موثر و مهمی در ارزش‌گذاری این گونه شرکت‌ها بازی می‌کند. اما چه روش‌هایی برای تجاری‌سازی و درآمد آفرینی برای این‌گونه اپلیکیشنها وجود دارد؟
مدلها درآمدی اپلیکیشنهای وایبر واتس اپ و تلگرام
آبونمان : یکی از سنتی‌ترین روش‌های کسب درآمد دریافت آبونمان در ازای ارائه خدمات است. اما با توجه به رقابت بسیار فشرده اپ‌های پیام‌رسان و ارائه سرویس‌ها به صورت مجانی و وجود بسته‌های اپراتورها، پیاده‌سازی این مدل درآمدی کار آسانی نیست. اما واتس اپ با توجه به در اختیار داشتن تعداد بسیار زیادی کاربر (در حدود 800 میلیون کاربر فعال)، رهبری بازار را در اختیار دارد و توانایی اعمال سیاست‌های جدید و حتی گرفتن آبونمان به ازای خدمات خود را دارد. واتس اپ این خدمات را در سال اول به صورت مجانی و پس از آن، سالانه یک دلار به عنوان آبونمان از کاربران خود دریافت می‌کند. به علاوه واتس اپ هیچ‌گونه تبلیغاتی نیز در شبکه خود ندارد.
تبلیغات : بیشتر اپ‌های مهم پیام‌رسان مثل وایبر، واتس اپ و تلگرام از شیوه تبلیغات برای کسب درآمد استفاده نمی‌کنند، زیرا بر تجربه مشتری تاثیر منفی می‌گذارد. شاید این روش برای دیگر کسب‌و‌‌کارها روش درآمدی بسیار خوبی باشد، اما برای اپ‌های پیام‌رسان اصلا مناسب نیست. البته این روش تا حدی پیشرفت کرده است و 80 درصد درآمد گوگل و قسمت اعظم درآمد فیس‌بوک را تشکیل می‌دهد. البته این روش بسیار پیچیده‌تر از تبلیغات ساده در برنامه است و ممکن است به شکل‌های مختلفی مانند استیکر، گیم و خریدهای درون اپلیکیشنی نیز ظاهر شوند.

استیکر : استیکرها بسیار کوچک، جذاب، معمولا کارتونی و از لحاظ ظاهری بسیار غنی هستند، به‌طوری که کاربران از این استیکرها برای بیان احساسات، روایت داستان، شوخی‌ها و حتی عکس‌العمل‌های مختلف استفاده می‌کنند. در واقع استیکرها همان اموجی‌ها یا شکلک‌ها هستند اما با ظاهری بسیار بهتر و اندازه‌هایی بزرگ‌تر.
استیکرها غالباً به صورت بسته‌ای عرضه می‌شوند و درون هر بسته نیز به‌طور میانگین 10 تا 20 شکلک وجود دارد که می‌توان از آنها در چت‌های دو‌نفره و حتی گروهی استفاده کرد. اپ‌های پیام‌رسان معمولا خودشان تعدادی بسته‌های استیکری را تولید می‌کنند تا در مرحله اول آگاهی نسبت به این امکان را افزایش دهند و کاربران را مجاب به استفاده از آنها کنند، تا بتوانند استیکرهای پولی را به کاربران خود بفروشند. استیکرهای پولی معمولا در بسته‌های 2 دلاری به فروش می‌رسند. تولید‌کنندگان این استیکرها معمولا خود اپ پیام‌رسان شرکت‌های بزرگ تولید‌کننده محتوای سرگرم‌کننده مانند دیزنی، سونی و حتی تولید‌کنندگان کوچک‌تر هستند. با وجود این مدل کسب‌و‌‌کار ساده و اشتیاق کاربران به استفاده از استیکرها، جای تعجب نیست که بسیاری از اپ‌های پیام‌رسان مانند وایبر، لاین، تانگو و کیک شروع به استفاده از این مدل کسب‌و‌‌کار کرده‌اند.
استیکرهای اسپانسری : اپ‌های پیام‌رسان با جذب کاربران بیشتر و تشکیل جامعه بزرگی از کاربران، گزینه بسیار وسوسه برانگیزی برای برندها می‌شوند. زیرا برندها می‌توانند با استفاده از پلت‌فرم آنها با کاربران خود نیز ارتباط برقرار کرده و آنها را به بهترین نحو درگیر کنند. اپ‌هایی مانند لاین و وی‌چت امکان ساخت حساب‌های کاربری رسمی و تایید‌شده را به برندها می‌دهند و در مرحله بعد امکان ساخت و عرضه استیکرهای برند خاص را ایجاد می‌کنند و این استیکرها را به صورت مجانی در اختیار کاربران قرار می‌دهند و این کاربران هستند که پخش کردن این محتواها را به وسیله این استیکرها به صورت مجانی برای برندها انجام می‌دهند. این مدل به شدت برای هنرمندان، فیلم‌ها و محتواهای مشهور دیجیتال نیز کار می‌کند، زیرا کاربران خیلی دوست دارند این محتواها را در اختیار داشته باشند و از آنها به‌طور روزمره در گفت‌وگوهای خود استفاده کنند، البته در این روش نیز واضح است که برندها به ازای هر دانلود استیکر توسط کاربران مبلغی را به اپ پیام‌رسان می‌پردازند.
حساب‌های کاربری رسمی : زمانی که اپ پیام‌رسان جامعه بزرگی از کاربران را به خود جذب می‌کند، سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه از این حجم بسیار زیاد کاربران درآمد کسب کرد؟ و روش‌های کسب درآمد نیز مهم است زیرا نمی‌توان در این‌گونه از اپ‌ها به سادگی از تبلیغات استفاده کرد. شاید راه‌حل جایگزین برای حل این مشکل حساب‌های کاربری رسمی باشد. اما چگونه؟ حساب‌های کاربری رسمی به برندها، آدم‌های مشهور و فروشندگان کالا و خدمات این امکان را می‌دهد که به صورت مستقیم با کاربران خود ارتباط برقرار کنند. حساب‌های کاربری رسمی مانند دیگر حساب‌ها از امکانات یکسانی برخوردار هستند و می‌توانند به عنوان دوست، ارتباط دوستانه و تک به تک با کاربران برقرار کنند و محتواهای خود را در اختیار آنها قرار دهند.
حتی بعضی برندها که محتواهای آنها محدود به بازاریابی‌های اولیه است، می‌توانند از ارتباط نزدیک با کاربران خود استفاده کرده و جوایز، اخبار، پیشنهادها و کوپن‌های خود را به صورت مستقیم در اختیار کاربران قرار دهند. به‌طور مثال لاین به کاربران خود این امکان را می‌دهد که در صورت اضافه کردن رئال مادرید به دوستان خود بتوانند استیکرهای رئال را به صورت مجانی دانلود کنند. در این بخش روش‌های گوناگونی وجود دارد که برندها و اپ‌ها می‌توانند از آنها استفاده کنند:
‌پرداخت هزینه برای ایجاد و تبلیغ حساب‌های کاربری رسمی: ‌پرداخت به ازای درگیر کردن کاربران مانند: جذب مخاطب جدید، پیام‌های رد و بدل‌شده، محتوای دانلود‌شده
‌پرداخت به ازای پیام، برند در ازای فرستادن و دریافت پیام هزینه پرداخت می‌کند.
‌محتواهای اسپانسری : با توجه به میلیون‌ها کاربر فعال در اپ‌های پیام‌رسان این پلت‌فرم برای برندها بسیار جذاب است و حتی کاربران نیز به دلیل دریافت امکانات یا پیشنهادهای ویژه از این طریق بسیار راضی خواهند بود، اما ممکن است این روش ضرر هم داشته باشد، تصور کنید پیام‌های برندها به کاربران زیاد شود و حالت اسپم پیدا کند.
فروش محتوا: این روش برای بسیاری از اپ‌های پیام‌رسان کارآ نیست، اما روش بسیار وسوسه‌برانگیزی برای کسانی است که کاراکترهای خود را طراحی می‌کنند و به فروش می‌رسانند. این روش در لاین بسیار جواب داده و در‌آمد خوبی برای لاین به ارمغان آورده است.
فیلتر، پس‌زمینه، تم‌ها و دیگر محتواها : استیکرها ثابت کردند که مدل بسیار مناسبی برای کسب درآمد هستند و از کارآیی بالایی برخوردارند. با توجه به این کارآمدی باید منتظر روش‌هایی مشابه آن در فضای اپ‌های پیام‌رسان باشیم. محتواهای بسیار زیاد دیگری وجود دارند که در فضای اپ‌های پیام‌رسان می‌توان گنجاند و از آنها کسب درآمد کرد. این محتواها می‌توانند تصویر پس‌زمینه، فیلترها و تم‌های مختلف باشند.
ایجاد پلت‌فرم‌های جدید مانند خرید درون‌برنامه‌ای: یکی از منابع درآمدی خوب خرید درون‌برنامه‌ای است که در بازی‌ها استفاده می‌شود. این روش درواقع دنباله رو بازی‌های اجتماعی، غیر متمرکز و مدل درآمدی پریمیوم Premium است که اپ را به صورت مجانی در اختیار کاربر قرار می‌دهد و سپس در ازای امکانات یا محتواهای بیشتر از کاربران پول دریافت می‌کند.
پلت‌فرم‌های گیم در اپ‌های پیام‌رسان به کاربران خود این امکان را می‌دهند که بازی‌ها و دیگر برنامه‌ها را دانلود کنند و حتی با یکدیگر به صورت آنلاین بازی کنند و نتایج بازی‌های خود را به اشتراک بگذارند. به علاوه کاربران می‌توانند آیتم‌های مجازی و حتی سکه، مرحله، راهنمایی و هر چیزی را که ممکن است به آنها در بازی کمک کند خریداری کنند.
تجارت همراه : با گسترش جامعه کاربران اپ‌های پیام‌رسان و حضور برندهای مختلف با حساب‌های کاربری رسمی امکان شکل‌گیری و رشد تجارت بر پایه اپ‌های پیام‌رسان زیاد است.
وی‌چت یکی از شرکت‌های پیرو در این زمینه است به‌طوری که به وسیله این اپ می‌توان اطلاعات کارت اعتباری را به اپ متصل کرد و از درون اپ خرید انجام داد.
موسیقی : اپ‌های پیام‌رسان راه‌های متفاوتی را برای کسب درآمد آزمایش می‌کنند؛ یکی از این روش‌ها ارائه موسیقی و آهنگ‌ها درون اپ پیام‌رسان است. لاین تلاش‌هایی در این زمینه کرده است، اما موفقیت چنین استراتژی‌ای نیاز به زمان دارد و در آینده‌ای نزدیک نتیجه آن مشخص می‌شود.
دیگر روش‌های درآمدی : برقراری تماس‌ها با خطوط ثابت و اپراتورها یکی دیگر از روش‌های درآمدی است که با خرید اعتبار می‌توان این‌گونه تماس‌ها را انجام داد. موضوعی که اتفاقاً در وایبر با عنوان Viber Out حتماً با آن روبرو شده اید.
درآمد وایبر و واتس اپ و تلگرام از چیست؟
( ویدیو این مقاله را ببینید )
برای آگاهی از شیوه های کسب درآمد از تلگرام مقاله « کسب درآمد از تلگرام » را بخوانید.
منبع: دنیای اقتصاد