چاپ

سیاست و بازاریابی - ایسنا / بسیاری از مردم بر این باورند که روغن مار دارای خواص درمانی است، در حالی که این ماده غالباً تقلبی است و هیچ اثر مفیدی ندارد و مصرف آن می‌تواند برای سلامت انسان و جمعیت حیات وحش خطرناک باشد.
مسعود حبیبی رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات معاونت غذا و دارو یزد، در این باره تصریح کرد: روغن مار از گذشته در طب سنتی برخی کشورها، به ویژه در مناطق آسیایی، به عنوان ماده‌ای با خواص درمانی شناخته می‌شد.
بازار
وی با بیان این‌که در گذشته این روغن را از چربی برخی گونه‌های مار، به خصوص مارهای آبزی، استخراج می‌کردند و فرآیند تولید آن عمدتاً شامل حرارت دادن چربی و جداسازی روغن بود، گفت: با این حال، در دوران معاصر به دلیل محدودیت‌های قانونی در زمینه حمایت از حیوانات و همچنین فقدان شواهد علمی معتبر در تأیید اثرات دارویی، تولید صنعتی و رسمی آن بسیار محدود شده است و بیشتر محصولاتی که امروزه با نام روغن مار عرضه می‌شوند، در واقع تقلبی بوده و حاوی ترکیبات دیگری هستند.
حبیبی ضمن تاکید بر این‌که خواص درمانی منتسب به روغن مار، بر پایه باورهای سنتی و تجربیات فردی است و تاکنون در پژوهش‌های علمی معتبر تأیید نشده‌اند، گفت: از جمله این ادعاها می‌توان به تسکین دردهای مفصلی و عضلانی، بهبود مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس، تقویت رشد مو و جلوگیری از ریزش آن و همچنین افزایش گردش خون اشاره کرد اما نبود پشتوانه علمی باعث می‌شود که این ادعاها در حوزه پزشکی قابل استناد نباشند.
رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات معاونت غذا و داروی استان ضمن اشاره به این‌که مصرف روغن مار می‌تواند مخاطراتی نیز به همراه داشته باشد، خاطرنشان کرد: بروز واکنش‌های آلرژیک از جمله خارش، قرمزی یا التهاب پوستی در برخی افراد گزارش شده است و علاوه بر این، اگر محصول در شرایط بهداشتی مناسب تولید نشده باشد، می‌تواند موجب عفونت‌های پوستی شود.
روغن مار؛ درمانگر یا مرگ‌آور!
حبیبی با اشاره به این‌که به دلیل نبود اثر درمانی اثبات‌شده، استفاده از این روغن ممکن است فرد را از درمان‌های علمی و مؤثر باز دارد، اظهار کرد: در موارد نادر نیز اگر روغن از گونه‌های سمی تهیه شده باشد و فرآیند جداسازی سموم به درستی انجام نگیرد، احتمال بروز عوارض خطرناک وجود دارد.
این مسئول ضمن تاکید بر این‌که با توجه به دشواری استخراج روغن مار و باورهای سنتی پیرامون ارزش آن، تقلب در این حوزه بسیار رایج است، گفت: بیشتر محصولات موجود در بازار که با این نام عرضه می‌شوند، در حقیقت ترکیبی از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون یا کنجد، روغن‌های معدنی و افزودنی‌های شیمیایی هستند و تشخیص اصل از تقلبی بودن آن‌ها تنها از طریق آزمایش‌های تخصصی امکان‌پذیر است.
وی افزود: بر همین اساس، هر محصولی که به صورت گسترده و با قیمت پایین عرضه شود، به احتمال زیاد فاقد روغن مار واقعی است.
حبیبی با بیان این‌که مقامات رسمی حوزه سلامت تأکید دارند که تاکنون هیچ‌گونه مجوز تولید یا واردات برای روغن مار صادر نشده است، گفت: بنابراین توصیه می‌شود افراد به جای استفاده از چنین محصولاتی، در صورت بروز مشکلات سلامتی به پزشک متخصص مراجعه کنند و درمان‌های مبتنی بر شواهد علمی را برگزینند.
رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات معاونت غذا و داروی استان تاکید کرد: برای مراقبت از پوست و مو، روغن‌های گیاهی معتبر و اثبات‌شده مانند روغن نارگیل، روغن آرگان، روغن بادام یا روغن جوجوبا انتخاب‌های مطمئن‌تر و اثربخش‌تری محسوب می‌شوند.
وی در ادامه با بیان این‌که نباید روغن مار را با روغن مارولا اشتباه گرفت، تصریح کرد: روغن مارولا محصولی گیاهی است که از هسته درخت مارولا (Sclerocarya birrea) در آفریقا استخراج می‌شود و به دلیل غنای آنتی‌اکسیدانی و دارا بودن ویتامین‌ها و اسیدهای چرب، در صنایع آرایشی و مراقبت از پوست و مو به عنوان یک روغن مفید و ایمن کاربرد گسترده‌ای دارد.
باورهایی که تنها به تنوع زیست آسیب می‌زند !
مهدی زارع‌ خورمیزی از فعالان حوزه محیط زیست در استان یزد اظهار کرد: متأسفانه باورهای نادرست در مورد خواص درمانی روغن مار در برخی نقاط کشور و جهان رواج دارد و برخلاف ادعاها هیچ پایهٔ علمی معتبری برای درمان دردهای مفصلی، ریزش مو یا سایر موارد ذکر شده، وجود ندارد.
وی افزود: چنین باورهایی نه‌تنها به تنوع زیستی و حیات‌وحش آسیب می‌زنند بلکه می‌توانند سلامت مصرف‌کنندگان را نیز در معرض خطر قرار دهند.
وی با اشاره به این‌که گزارش‌هایی از صید غیرمجاز و قاچاق برخی گونه‌های باارزش مار دریافت شده که پیگرد قانونی دارند، گفت: باید توجه داشت که صید بی‌رویه و تخریب زیستگاه‌ها نقش مهم مارها در کنترل جمعیت جوندگان و حفظ تعادل اکوسیستم را تضعیف کرده و در مواردی می‌تواند به کاهش جمعیت گونه‌های بومی یا حتی انقراض آن‌ها منجر شود.
زارع‌خورمیزی گفت: این امر تبعاتی چون افزایش آفات کشاورزی و اختلال در زنجیرهٔ غذایی به دنبال دارد.
رییس محیط‌زیست شهرستان تفت تصریح کرد: روش‌های استخراج روغن در اغلب موارد بسیار غیرانسانی و زجرآور گزارش شده و معمولاً مستلزم شکنجه و کشتار حیوانات است، بنابراین این‌گونه اقدامات هم از جنبهٔ اخلاقی و هم از جنبهٔ قانونی غیرقابل پذیرش‌اند.
این مسئول گفت: در پاسخ به این تهدیدات، ادارهٔ حفاظت محیط‌زیست تفت اقدامات نظارتی و حفاظتی خود را تشدید کرده، گشت‌ها و پایش‌ها افزایش یافته، آموزش‌هایی برای جوامع محلی برگزار و مشارکت محلی و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط جلب شده است.
زارع خورمیزی در پایان خاطرنشان کرد: حفظ مارها و جلوگیری از اقدامات مخرب نیازمند همراهی مردم، ارادهٔ ملی و اجرای قوانین است.