سیاست و بازاریابی - دیجیاتو / ایلان ماسک گفته شاید مجبور به ساخت یک گوشی برای رقابت با آیفون و اندروید شود، اما آیا می‌تواند به‌سادگی دست به چنین کاری بزند؟
ایلان ماسک تا به امروز دست به کارهای مختلفی زده؛ از تأسیس شرکت‌های مختلف و جلوگیری از ورشکستگی شرکت تسلا و تبدیل آن به باارزش‌ترین خودروساز دنیا گرفته تا خرید توییتر. اما حالا مالک جدید توییتر ادعایی را مطرح کرده که کمی با کارهایش تا به امروز متفاوت است. ایلان ماسک گفته شاید از روی اجبار، یک گوشی جایگزین برای اندروید و آیفون بسازد، اما آیا این کار شدنی است؟
قضیه از آنجایی شروع شد که ایلان ماسک در پاسخ به توییت یک خبرنگار محافظه‌کار مبنی بر احتمال حذف اپ توییتر از گوگل پلی استور و اپ استور اپل، از احتمال ساخت یک گوشی جایگزین خبر داد:
«امیدوارم چنین اتفاقی نیفتد، اما اگر هیچ انتخاب دیگری وجود نداشته باشد، بله، یک گوشی جایگزین خواهم ساخت.»
این گفته ایلان ماسک واکنش مثبت طرفدارانش را در پی داشت، اما از سوی دیگر فعالان حوزه فناوری نسبت به گفته ثروتمندترین فرد دنیا تردید زیادی دارند. بیایید در ادامه نگاه دقیق‌تری به این موضوع داشته باشیم.
چرا ایلان ماسک به یک گوشی جایگزین آیفون و اندروید نیاز دارد؟
بازار گوشی‌های هوشمند در اختیار اپل و گوگل است و به‌خصوص در اکوسیستم اپل، کاربران آیفون تنها از طریق اپ استور می‌توانند برنامه‌های موردنیازشان را دانلود کنند. در سوی دیگر اگرچه فروشگاه‌های اپ بی‌شماری برای اندروید وجود دارند و حتی می‌توانید فایل خام برنامه‌ها را روی گوشی‌تان نصب کنید، اما منبع رسمی اپ‌ها، همان گوگل پلی است که امنیت بالاتری هم نسبت به دیگر منابع دارد.
با توجه به چنین مواردی، اگر برنامه‌ای از فروشگاه‌های رسمی اپ گوگل و اپل حذف شود، با مشکل بزرگی روبه‌رو می‌شود. ایلان ماسک از زمان خرید توییتر، تغییرات زیادی در این شبکه اجتماعی ایجاد کرده و اخیراً تصمیم گرفته حساب‌های کاربری مسدود‌شده زیادی را به توییتر برگرداند، از جمله حساب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده.
اما این اقدامات ایلان ماسک و اعتقادش به آزادی بیان (البته غیر از انتقاد از خودش!) می‌تواند برای او گران تمام شود. به‌خاطر همین برخی گمانه‌زنی‌ها از احتمال حذف اپ توییتر از اپ استور و گوگل پلی حکایت دارند. یکی از دلایل این گمانه‌زنی‌ها، غیرفعال شدن حساب توییتر «فیل شیلر»، مسئول رویدادهای اپل و مسئول اپ استور بود.
در حال حاضر نمی‌دانیم چرا فیل شیلر دست به غیرفعال‌سازی حساب توییتر خود زده، اما شاید دلیل آن مشکلات زیادی باشد که توییتر پس از تصاحب توسط ایلان ماسک تجربه می‌کند؛ از دردسرهای تیک آبی گرفته تا فعال‌سازی حساب‌های مسدودشده.
اگرچه این احتمال وجود دارد که اقدام شیلر یک تصمیم شخصی بوده باشد، اما شاید در پشت آن یک موضوع مهم نهفته است. ظاهراً ایلان ماسک می‌خواهد توییتر را به‌نوعی به یک سرویس اشتراکی تبدیل کند. بنابراین احتمالاً شیلر می‌خواهد به ماسک بگوید که دریافت هر هزینه‌ای از کاربر، باید منوط به پرداخت کمیسیون اپل باشد.
طبق قوانین اپ استور، اپل می‌تواند از توسعه‌دهندگان برای هر تراکنش درون اپ، 15 تا 30 درصد کارمزد بگیرد. بنابراین بخشی از هزینه ماهانه 8 دلاری برای توییتر بلو، به حساب بانکی اپل واریز می‌شود. اگر توییتر در آینده بخواهد راه‌های درآمدزایی بیشتری را امتحان کند، باید بخشی از درآمدهایش را به اپل و البته گوگل بدهد.
مسلماً ایلان ماسک از چنین موضوعی خوشحال نیست، مخصوصاً در دورانی که توییتر وضعیت مالی خوبی را پشت سر نمی‌گذارد و بسیاری از تبلیغ‌دهندگان همکاری خود با این شبکه اجتماعی را قطع کرده‌اند.
علاوه بر این، گوگل و اپل نشان داده‌اند که اگر قوانین آن‌ها چه از نظر محتوایی و چه از نظر مالی رعایت نشوند، حاضر به حذف اپ‌ها از فروشگاه‌های خود هستند که یکی از نمونه‌های بارز آن، اپ شبکه اجتماعی پارلر بود که اپل و گوگل تصمیم به حذف آن گرفتند. اگرچه توییتر بسیار محبوب‌تر و قدیمی‌تر از پارلر است، اما همچنان احتمال حذف آن از گوگل پلی و اپ استور وجود دارد.
در حالت کلی، پول و نظرات متفاوت درباره آزادی بیان، دلایل اصلی اختلاف میان ایلان ماسک با گوگل و اپل خواهند بود. بنابراین شاید ساخت یک گوشی جایگزین توسط ثروتمندترین فرد جهان، اقدامی منطقی محسوب می‌شود.
آیا ایلان ماسک می‌تواند گوشی خودش را بسازد؟
بدون هیچ شکی ایلان ماسک می‌تواند گوشی بسازد؛ چرا که این‌کار بسیار ساده است. شرکت‌های بی‌شماری هستند که با دریافت هزینه، برای‌تان گوشی می‌سازند. حتی استارتاپ کوچک و جدید ناتینگ (Nothing) هم چند وقت پیش توانست اولین گوشی هوشمندش را با طراحی متفاوتی معرفی کند. بنابراین ایلان ماسک هم می‌تواند با استخدام چندین مهندس، دست به طراحی گوشی بزند و وظیفه ساخت آن را به شرکت‌‌های دیگر متحول کند.
اما چرا گفته ایلان ماسک را نباید چندان جدی گرفت؟
تا به این‌جای کار به شما گفتیم که چرا ایلان ماسک باید گوشی بسازد و این کار هم بسیار ساده است، اما آیا این‌کار واقعاً شدنی است؟ در پاسخ باید گفت هرچقدر هم ساخت گوشی ساده باشد، موفقیت در بازار دشوار است. در حقیقت مشکل اصلی، پلتفرم است: سیستم‌عامل + اپ استور + اکوسیستم.

برای اینکه با عمق مشکل بیشتر آشنا شوید، نگاهی به تلاش‌های شرکت‌های مطرح داشته باشید. مایکروسافت، سامسونگ و آمازون، همگی غول‌های دنیای فناوری بودند که می‌خواستند به انحصار دوگانه اپل و گوگل در بازار پایان دهند که البته شکست خوردند. این شرکت‌ها برای ساخت پلتفرم جایگزین iOS و اندروید، میلیاردها دلار هزینه و باهوش‌ترین افراد را استخدام کردند، اما در‌نهایت پروژه‌هایشان را کنار گذاشتند.
پروژه‌های شرکت‌های بالا برای چندین سال پیش بود؛ زمانی که امید بیشتری برای شکستن انحصار گوگل و اپل در بازار گوشی‌های هوشمند وجود داشت. اما حالا کار بسیار سخت‌تر شده است. برای اینکه یک پلتفرم در بازار موفق شود، به اپ‌های زیادی نیاز دارد و باید بتوانید توسعه‌دهندگان را جذب کنید.
اگرچه در این میان هواوی توانسته با هارمونی و اپ گالری به موفقیت تقریباً قابل قبولی دست پیدا کند، اما هواوی سال‌هاست که در بازار گوشی‌های هوشمند حضور دارد. با این حال شاید در‌نهایت هواوی هم نتواند در برابر گوگل و اپل حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد.

موضوع زمانی سخت‌تر می‌شود که شرکت رقیب‌تان پلتفرمی داشته باشد که اکثر کاربران به آن نیاز دارند و مدت‌هاست برنامه‌هایشان را از فروشگاه آن دانلود می‌کنند. اگرچه ساخت اپ کار سختی نیست، اما داشتن یک اکوسیستم حاوی اپ‌های جذاب و ترغیب شرکت‌های بزرگ برای عرضه اپ‌هایشان در فروشگاه شما، به این سادگی‌ها نیست.
ایلان ماسک به‌راحتی می‌تواند یک گوشی جدید بسازد، به‌سادگی یک سیستم‌عامل جدید مبتنی بر اندروید ارائه کند و حتی یک فروشگاه اپ توسعه دهد، اما نمی‌تواند به همین راحتی‌ها یک اکوسیستم از اپ‌های باکیفیت و مناسب در اختیار کاربران قرار دهد. سخت‌تر از همه، رقابت با سرویس‌هایی است که گوگل و اپل ارائه می‌کنند.
ثروتمندترین فرد دنیا اگر بخواهد برای مثال با اندروید رقابت کند، باید در چندین ماه و نه چندین سال، هر چیزی را که گوگل ارائه می‌کند، از پلی استور گرفته تا اپ‌ها، برای کاربران خود ایجاد کند.
اگرچه ماسک مدیریت چندین شرکت موفق را برعهده داشته و هنوز هم آن‌ها را مدیریت می‌کند، اما موفقیت اکثر آن‌ها براساس نوآوری‌های فنی و نه ساخت پلتفرم بوده است. شاید مدیریت ماسک در توییتر بتواند سنگ محکی برای او باشد تا ببیند در دنیای جدیدی که واردش شده، می‌تواند عملکرد موفقی داشته باشد یا خیر.
ساخت یک پلتفرم موبایل جدید برای رقابت با اپل و گوگل با مدیریت شرکت تسلا متفاوت است. شما باید سرمایه زیادی داشته باشید (البته ماسک از این نظر مشکلی ندارد)، زیرساخت‌هایی بهتر از رقبا ارائه کنید، کاربران را ترغیب به استفاده از محصول‌تان کنید و البته با هزاران سرمایه‌گذار صحبت کنید تا در‌نهایت مجاب به سرمایه‌گذاری در شرکت شما شوند. البته اگر شرکتی مانند تسلا داشته باشید و بخواهید از طریق آن وارد بازار شوید، دیگر نیازی به جذب سرمایه نیست و باید سرمایه‌گذاران کنونی را متقاعد کنید که برای ساخت گوشی تسلا ریسک کنند.
در‌نهایت، ایلان ماسک نشان داده است که هیچ‌فردی نمی‌تواند برای او تصمیم بگیرد. بنابراین اگر بخواهد گوشی بسازد، باید خودش به چنین تصمیمی برسد. اگرچه شاید در‌نهایت با گوشی مخصوص ایلان ماسک روبه‌رو شویم، اما نمی‌تواند واقعاً جایگزینی برای اندروید یا آیفون باشد.