سیاست و بازاریابی - قطعی برق در یک روز داغ تابستانی به قدر کافی کلافه‌ کننده و زجرآور است، حالا تصور کنید که به این مورد، قطعی گهگاه اینترنت و از دست رفتن شبکه تلفن ‌همراه هم اضافه شود.
برترین‌ها: هرچند کاربران پیش از این، تنها در زمان سیل و زلزله با مشکل قطعی اینترنت مواجه می‌شدند، اما قطعی‌های اخیر برق، مشکلات بسیاری را برای مردم رقم زده تا در کنار مشکلات اقتصادی، سلامت و... ناشی از کرونا، در این تابستان عدم اتصال به اینترنت را نیز تجربه کنند. بروز اختلال در سطح شبکه ارتباطی کشور، بخصوص در ایام برگزاری امتحانات و کلاس‌های مجازی، دورکاری، گرایش کسب وکار‌ها به فضای مجازی و... صدمات جبران‌ناپذیری به مردم وارد کرده است.
پایداری باتری‌ها از 18 دقیقه تا 2 ساعت
احتمالاً شما هم بعد از قطع برق و ناتوانی در استفاده از مودم‌های اینترنت ثابت، سراغ اینترنت همراه خود رفته اید، اما بازهم با در بسته برخورد کرده اید، چراکه هنگام قطع برق، خبری از این اینترنت نیز نیست. به‌گفته وزیرارتباطات، قطعی مداوم و طولانی مدت برق، چالش‌های جدی در حوزه پایداری شبکه ارتباطی کشور و همچنین پایداری باتری‌های پشتیبان سایت‌ها ایجاد کرده و پس از وقوع سیلاب‌های گسترده در سال 98 و نیز رخداد‌های زلزله، حالا آسیب‌پذیری شبکه ارتباطی کشور در برابر قطع برق، بیش از پیش نمایان شده است.
پیش از این برخی نماینده‌های مجلس ضعیف شدن آنتن‌های مرکزی و اینترنت را به قطعی برق بی‌ارتباط دانسته و گفته بودند دکل‌های آنتن، باتری‌های شارژی دارد؛ بنابراین اختلال در آنتن‌ها، ارتباطی به قطعی برق ندارد، اما حالا گزارش رگولاتوری این گفته را نقض می‌کند. به‌دنبال دستور وزیر ارتباطات، سازمان رگولاتوری به دنبال چرایی این آسیب‌پذیری بوده و در گزارش خود آورده است: پایداری باتری‌های پشتیبان سایت‌های اپراتور‌های سیار بسته به نوع سایت و تکنولوژی و سیاست مدیریت آن، در شرایط ایده آل بین 18 دقیقه تا 2 ساعت است. در همین راستا هماهنگی‌های لازم برای به‌روزرسانی و تجهیز مجدد سایت‌ها به باتری‌های پشتیبان از سمت رگولاتوری صورت گرفته، اما علاوه بر مشکلات برق، میزان سرقت باتری‌های پشتیبان سایت‌ها نیز در این بازه زمانی بشدت افزایش پیدا کرده و کیفیت پایین باتری‌های داخلی نیز مزید بر علت شده است.

آن طور که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته، تعدادی از این باتری‌ها یا فاسد شده‌اند یا به سرقت رفته‌اند. حالا سازمان تنظیم مقررات رادیویی گزارشی از «آخرین وضعیت پایداری منابع تغذیه پشتیبان سایت‌های اپراتورها» منتشر کرده که مربوط به بازدید‌های 9‌ماه اخیر است و به تفکیک وضعیت منابع تغذیه اپراتور‌های کشور را در مناطق مختلف توصیف کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که به‌طور میانگین 2 اپراتور مسلط کشور بیش از 50 درصد یا باتری‌های پشتیبان دارای پایداری مطلوب ندارند یا اساسا فاقد باتری پشتیبان هستند. در این گزارش اعلام شده که طی 9‌ماه اخیر، در مجموع 1197 بازدید از سایت‌های اپراتور‌ها انجام شده است. این بازدید‌ها از 553 سایت همراه اول، 397 سایت ایرانسل، 199 سایت رایتل و 48 سایت های‌وب انجام گرفته است.
بررسی و تحلیل گزارش بازدید‌ها که به اپراتور‌ها منعکس شده نشان می‌دهد که از 553 بازدید انجام شده از سایت‌های همراه اول، 258 سایت دارای باتری پشتیبان با پایداری مطلوب بوده است. در واقع، کمتر از 7/46 درصد از سایت‌های مورد بازدید، توانایی پشتیبانی با پایداری مطلوب را در زمان بحران، ازجمله قطعی برق داشته‌اند. این در حالی است که 295 سایت و به‌عبارتی 3/53 درصد از سایت‌ها یا باتری پشتیبان نداشته‌اند یا اگر باتری داشته‌اند، این باتری‌ها به هر دلیلی از پایداری مطلوب برخوردار نبوده‌اند. از مجموع بازدید‌های انجام شده طی 9‌ماه گذشته، 621 سایت از باتری‌های پشتیبان با پایداری مطلوب برخوردار بوده‌اند و 576 سایت یا باتری پشتیبان نداشته‌اند یا دارای باتری پشتیبان با پایداری نامطلوب بوده‌اند.

اینترنت ضعیف می‌شود تا تلفن‌ها آنتن داشته باشد!
علاوه بر مواردی که ذکر شد باید به چند نکته دیگر هم توجه کرد. طبق خبری که روزنامه دنیای اقتصاد چند روز پیش منتشر کرده آمار‌ها نشان می‌دهد که چند ماه پیش بیش از 2هزار دکل مخابراتی از دسترس خارج شدند و به تبع آن دسترسی تعداد قابل توجهی از کاربران به اینترنت همراه (دیتا) قطع یا با اختلالات جدی همراه شده است. از طرف دیگر نیز آمار‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نشان می‌دهد حدود 10 میلیون اشتراک پهن باند ثابت در کشور فعال هستند که با قطع شدن برق و خاموش شدن مودم‌ها دسترسی این قشر به اینترنت خانگی به صورت کامل قطع می‌شود. در بسیاری از مواقع که مشخص است یک قطعی برق طولانی مدت در کار است، مسئولان اینترنت را غیرفعال یا ضعیف می‌کنند تابتوانند مصرف برق این دکل‌ها را کاهش دهند تا حداقل حفظ سیگنال تلفن همراه برای مدت طولانی تری میسر شود.

تلاش اپراتور‌ها
با این حال اپراتور‌ها و همچنین شرکت مخابرات ایران اقداماتی انجام داده‌اند تا از این پس هنگام قطع برق، میزان اختلال در شبکه‌های ارتباطی تا حدامکان پایین بیاید. اپراتور اول به‌دنبال تهیه 22 هزار باتری از تولیدکنندگان داخلی بوده که تاکنون 12 هزار و 460 باتری را تحویل گرفته و 10 هزار و 500 مورد را نصب کرده است. تشکیل تیم‌های عملیاتی جهت بررسی و اجرای اقدامات لازم برای مقابله با خرابی‌های ناشی از قطع برق و تدوین پروتکل مدیریت هوشمند اپراتور جهت تخصیص منابع پشتیبان به‌منظور حفظ پایداری شبکه قبل، حین و بعد از قطعی برق، از تلاش‌های این اپراتور بوده است.
اپراتور دوم هم علاوه بر خرید 12 هزار قطعه باتری با ظرفیت بالا برای تقویت میزان تاب‌آوری سایت‌ها، از راهکار هوشمند مدیریت مصرف باتری در شرایط قطعی برق استفاده کرده است. در اپراتور سوم شاهد پایش و تعویض باتری‌های معیوب سایت‌ها و تأمین مداوم باتری سرقت شده درحد توان تولید شرکت‌های تأمین کننده بوده‌ایم و شرکت مخابرات ایران نیز به‌دنبال تشکیل کمیته مدیریت مصرف انرژی، جایگزینی کافو نوری و حذف مراکز کم ظرفیت، تفاهم با اداره برق جهت استفاده از مولد‌های انرژی در مراکز پرظرفیت در ساعت اوج بار بوده است.

چرا از پنل خورشیدی برای دکل‌ها استفاده نمی‌شود؟
شاید بپرسید که چرا در کشورمان برای آنتن‌های مخابراتی از پنل خورشیدی استفاده نمی‌شود؟ اول توجه کنید که هر پنل خورشیدی تقریبا یک دهم مصرف، دکل مخابراتی را شارژ می‌کند. دوم این که این پنل‌ها آسیب پذیری زیادی دارند و در بسیاری از مناطق به صورت عمدی یا سهوی هدف حمله قرار می‌گیرند و می‌شکنند و با توجه به هزینه بالایی که دارند استفاده از آن‌ها اصلا به صرفه نیست.