بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - این مقاله ادامه مقالۀ « نگاهی جامع به مفهوم توسعه اقتصادی 1 » می باشد.
تعاریف و مفاهیم رشد و توسعه اقتصادی
ابتدا مناسب خواهد بود که معنی و مفهوم ((رشد))و((توسعه))اقتصادی روشن شود تا بتوان بین این دو اصطلاح تمیز قائل شد زیرا اگر چه در تعریف عام بین این دو غالبا تفاوتی قائل نمی شوند ولی در معنی و مفهوم خاص بین این دو اصطلاح اختلاف بوده و باید بین این دو واژه تفاوت ها را در نظر گرفت.
تعریف مفهوم رشد و توسعه
1. رشد (growth) : یعنی بزرگ شدن (معنای لغوی) : رشد تغییرات کمی در یک متغیر است مثل اینکه وقتی از رشد جمعیت صحبت می شود ، افزایش در تعداد جمعیت مد نظر است .
تعریف رشد اقتصادی ( Economic growth ) : افؤایش تولید ناخالص ملی یک کشور در یک دوره زمانی معین
به عبارت دیگررشد اقتصادى عبارتست از تغییرات مداوم ، پیوسته ، دائمی و کمی و در انطباق با زمان .
2. توسعه اقتصادی (Development ) : فرایندی است که در آن یک سری تحولات و تغییرات بنیادی و طویل المدت در ساختار های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی جامعه به وقوع می پیوندد .
منظور از فرایند روابط علت و معلولی و بهم پیوسته ، عمل نیروهای معینی در طول زمان است .
منظور ار طویل المدت تغییرات دائمی در فرایند توسعه است
توسعه اقتصادی در مفهوم علمی و عملی فقط در صورتی بوقوع می پیوندد که در جامعه نگرشهای سنتی در زمینه های مختلف جای خود را به نگرشهای علمی داده باشد و جامعه به لحاظ فرهنگی، تولیدی فکری متحول شده باشد و به موازات این تحولات سازمانها و نهاد های مناسب با توسعه اقتصادی ایجاد گردد . و به خاطر عدم تحقق فرایند فوق است که بسیاری از کشور هایز جهان سوم نتوانسته اند به توسعه نائل شوند .
آیا توسعه مقدم بر رشد است یا بر عکس ؟
با توسعه اقتصادی حتماً رشد اقتصادی هر چند با تاخیر زمانی حاصل می شود. اما رشد اقتصادی ممکن است توسعه به بار نیاورد.
اقتصاد ممکن است رشد کند بدون آنکه توسعه یابد ( یعنی در آن جامعه فقر عمومی، بیکاری و نا برابریهای اجتماعی وجود داشته باشد ) توسعه اقتصادی مفهوم وسیعتری نسبت به رشد اقتصادی دارد.
تعریف رشد و توسعه به معنای اعم(عام)
رشد وتوسعه به معنای اعم یعنی شکوفا نمودن، ساختن و بحرکت در آوردن کلیه امکانات انسانی و مادی
جامعه در جهت ایجاد یک جامعه آزاد ،مستقل، مرفه و پیشرفته و... می باشد .
با این تعریف رشد و توسعه هر کشور و جامعه ای بستگی به این دارد که تا چه اندازه آن جامعه توانسته یا می تواند از امکانات انسانی،مادی وطبیعی خود استفاده کرده و آنرا در راه تامین سعادت ، رفاه بهروزی،عدالت و آزادی مردم و خواسته های مادی و معنوی آن بکار گیرد. با توجه به عبارات فوق باید توجه که ((رشد))و((توسعه))فقط در برگیرنده روابط اقتصادی نبوده و نیست بلکه شامل کلیه فعالیتهای انسانی،اجتماعی،سیاسی وغیره می باشد. لذا چگونگی رشد و توسعه اقتصادی همیشه در رابطه متقابل بین امور سیاسی،انسانی،اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه و بررسی واقع شود نه بصورت مجرد.
تعریف رشد و توسعه به معنای اخص(خاص)
در متون و فرهنگ اقتصادی پیرامون اصطلاح ((رشد))و(( توسعه))اظهارنظرهایی شده است که می توان ماحصل آنرا اینچنین جمع بندی کرد:
تعریف رشد اقتصادی
بطور کلی رشد اقتصادی را یک مفهوم یک بعدی می دانند و آنرا با ((افزایش سرانه تولید ملی)) مترادف دانسته و بکار می گیرند.
به لحاظ اینکه رشد اقتصادی یک مفهوم یک بعدی است لذا به چگونگی کم و کیف افزایش سرانه تولید ملی،چگونگی توزیع و مصرف این افزایش تولید ملی در رشد اقتصادی مورد تجزیه و تحلیل قرار نمی گیرد.
از نگاهی دیگر:
رشد اقتصادی عبارت است از تغییرات مداوم، پیوسته،دائمی ، کمی و در انطباق با زمان.
پس اگرچنین شرایطی برای یک اقتصاد در حال رشد است تجربه ثابت کرده است مصداق تعریف فوق کشورهای صنعتی هستند.
تعریف توسعه اقتصادی
توسعه اقتصادی فرآیندی است که در آن یکسری تحولات و تغییرات بنیادی در ساختارهای اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه بوقوع می پیوندد.
بدین ترتیب می توان انتظار داشت که همراه با توسعه اقتصادی حتما رشد اقتصادی اگر چه با تإخیر زمانی حاصل شود اما رشد اقتصادی ممکن است توسعه به بار نیاورد.
بعبارت دیگر یک اقتصاد ممکن است رشد کند بدون آنکه (بدلیل فقر عمومی، بیکاری فراوان و نابرابریهای اجتماعی)توسعه یابد و یک اقتصاد ممکن است بدلیل فقدان تکنولوژی مدرن تولید و تغییرات زیر بنائی و فقر کماکان روند صعودی خود را طی کند در حالیکه توسعه اقتصادی همیشه همراه با رشد اقتصادی است چون تجسم این نکته که اقتصاد ی دچار تغییرات زیر بنائی کیفی شده بدون اینکه تغییری کمی در تولید و درآمد سرانه آن بوجود آید دور از عقل بنظر می رسد.
توسعه اقتصادی نسبت به مفهوم رشد اقتصادی دارای مفهوم وسیع تر و همه جانبه تری می باشد به همین جهت علاوه بر افزایش سرانه تولید ملی، چگونگی و کم و کیف افزایش سرانه تولید ملی، چگونگی تغییرات فنی و سازمانی در کیفیت انجام و عمل را نیز شامل می شود.
در واقع توسعه اقتصادی بیان ((دگرگونی های همه جانبه)) آنهم بطور پیگیر و مستمر در ترکیب تولید و تخصیص منابع مادی و انسانی جامعه است. از اینرو گفته می شود که توسعه اقتصادی هم بر مبنای تولید بیشتر (رشد اقتصادی) دلالت دارد و هم بر مبنای پدید آوردن تحول در چگونگی تولید محصول.
بعبارت دیگر توسعه اقتصادی معرف تحول رو بنا و زیربناست و یا اینکه:
در معنی توسعه اقتصادی علاوه بر ازدیاد تولید شرایط مساعدی در ساختمان اجتماعی و اقتصادی جامعه بو جود آمده باشد تا استمرار رشد اقتصادی را تضمین نماید.
در مجموع می توان توسعه اقتصادی را اینچنین نیز تعریف کرد:
توسعه اقتصادی به مجموعه فعالیتهایی اطلاق می شود که در روند خود می تواند موجبات بهره وری بهتر از امکانات مادی و انسانی، ارتقاء سطح رفاه عمومی ،افرایش درامد ملی و سرانه آنهم بطور مستمر و در نهایت باعث تعادلهای اقتصادی و اجتماعی شود.
اگر بخواهیم این دو اصطلاح رشد و توسعه را در مورد انسان بکار ببریم رشد می تواند نشان دهنده افزایش وزن و قد باشد و توسعه بیان کننده بروز تحول در توانایی انسان از لحاظ فعالیت مؤثر مثل هماهنگی اعضای بدن و قدرت فکری یا ظرفیت یادگیری و غیره باشد.
نگاهی جامع به مفهوم توسعه اقتصادی (قسمت دوم)
این مقاله ادامه مقالۀ « نگاهی جامع به مفهوم توسعه اقتصادی 1 » می باشد.
دانلود جزوه کامل 63 صفحه ای توسعه اقتصادی با رویکرد مدیریتی (این مقاله بخشی از آن جزوه است)